درس‌هايي براي سند چشم‌انداز: تحليل روند برخي از متغيرهاي كلان اقتصادي ايران در دوره اخير در مقايسه با ديگر كشورهاي منطقه

Lessons for the Vision Plan: A Comparative Analysis of some Macroeconomic Variable of Iran with Other States of the Region

اين تحقيق به بررسي وضعيت متغيرهاي اقتصادي منتخب در بين برخي از كشورهاي اسلامي كه مي‌توانند در افق 1404 شمسي به عنوان رقيب ايران مطرح باشند، ‌مي‌پردازد. اين گروه از كشورها عبارت‌اند از: تركيه، عربستان، مصر، سوريه، قزاقستان و پاكستان. به لحاظ زماني تحليلي كه انجام مي‌شود شامل دوره 2000 تا 2008 ميلادي مي‌گردد و همچنين پيش‌بيني خود را در رابطه با متغيرهاي مورد نظر در افق 1404ش. (2025م.) نيز ارايه ‌مي‌دهد. سوال اصلي آن است كه آيا كشور ايران با وضع اقتصادي فعلي، مي‌تواند در افق چشم‌انداز 1404، آن طور كه در سند چشم‌انداز بيست ساله جمهوري اسلامي ايران مطرح شده است، به جايگاه اول اقتصادي در بين تمامي كشورهاي منطقه خاورميانه و در تمامي متغيرها دست ‌يابد؟ به منظور پاسخ به اين سوال، سه متغير كلان اقتصادي در دوره‌اي نه ساله مورد بررسي قرار ‌مي‌گيرد. اين متغيرها عبارت‌اند از توليد ناخالص داخلي سرانه، تورم و حجم صادرات. يافته‌هاي اين تحقيق نشان مي‌دهد كه در هر سه حوزه كشور ايران در مقايسه با رقبايش در وضعيت مطلوبي قرار نداشته و اگر بخواهد در آينده و در افق چشم‌انداز نيز به همين منوال ادامه دهد، امكان دستيابي به اهداف تعيين شده در سند چشم‌انداز وجود ندارد. با توجه به عملكرد نه ساله ايران و كشورهاي رقيب مي‌توان ادعا كرد كه در افق 1404 احتمال آنكه كشورهايي مانند عربستان و تركيه به عنوان قدرت‌هاي اقتصادي اول منطقه مطرح شوند، بيشتر از ايران است.

This article is discussing the selected economic variables among some Islamic countries which could be a rival for Iran in 2025. These countries are turkey, Saudi Arabia, Egypt, Syria, Kazakhstan and Pakistan. This study refers to the period of 2000 to 2008 and predicts the situation of selected variable in 2025. The main question of the research is that “can Iran with the current economic situation reach to the aims of Vision Plan in 2025 which is reaching to the first economic place among all Middle East countries in all variables?” To answer this question three macro economic variables in a nine year period has been studied. These variables are: gross domestic products per capita, inflation and the volume of exports. The findings of the research show that in all three variables Iran is not in a desirable situation and if it goes on like that Iran cannot reach to the purposes of Vision Plan. According to the Iranian and other countries economic functions during nine years we can claim that it is more probable that in 2025 countries like Saudi Arabia and turkey reach to the top rank of economy in the region instead of Iran.