اثرات كم‌آبياري بر عملكرد كمي و كيفي رقم‌هاي سويا در منطقه رشت

Effect of deficit irrigation on quantitative and qualitativeyield of soybean cultivars in Rasht region

به‌منظور بررسي اثرات كم‌آبياري بر عملكرد كمي و كيفي رقم‌هاي سويا آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي خردشده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 3 تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده علوم كشاورزي دانشگاه گيلان در سال زراعي 1388 اجرا گرديد. عامل اصلي شامل 3 سطح آبياري در پتانسيل‌هاي رطوبتي 35-30 (1I)، 55-50 (2I) و 75-70 (3I) سانتي‌بار و يك سطح بدون آبياري (4I) بود و عامل فرعي شامل 7 رقم سويا به نام‌هاي 033، 032 و سحر (از گروه رسيدگي 4)، ال.17، كلارك، زان و مادري (از گروه رسيدگي 3) در نظر گرفته شد. سطوح پتانسيل رطوبتي خاك با استفاده از تانسيومتر كنترل شد. نتايج نشان داد با كاهش آبياري، گياهان در تيمارهاي 2I، 3I و 4I به‌ترتيب 15، 20 و 65 درصد، عملكرد كم‌تري را نسبت به تيمار آبياري 1I داشتند. بيش‌ترين (1379 كيلوگرم) و كم‌ترين عملكرد دانه (478 كيلوگرم)، به‌ترتيب در تيمارهاي 1I و 4I به‌دست آمد. رقم 033 در تيمار 3I داراي بيش‌ترين و رقم زان در تيمار 4I داراي كم‌ترين عملكرد روغن و پروتيين بودند. همچنين بررسي بهره‌وري آب نشان داد كه با كاهش آبياري شاخص بهره‌وري آب به‌طور معني‌داري افزايش يافت به‌طوري‌كه تيمارهاي 2I و 3I نسبت به تيمار 1I، به‌ترتيب 13 و 33 درصد افزايش نشان دادند. نتايج اين آزمايش نشان داد كه اعمال آبياري براساس پتانسيل رطوبتي 75-70 سانتي‌بار، ضمن صرفه‌‌جويي در مصرف آب و افزايش بهره‌وري مصرف آب، مي‌تواند موجب افزايش درصد روغن و پروتيين دانه سويا در منطقه رشت شود.

To investigate the effect of deficit irrigation on quantitative and qualitative yield of soybean cultivars, an experiment was conducted as split plots based on randomized complete block design with three replications at agricultural research farm, university of Guilan, during 2009. Main factors were included four irrigation levels based on potential moisture 30-35 (I1), 50-55 (I2), 70-75 (I3) Centibar (irrigation time was determined by tensiometer) and without irrigation (I4), and sub plot factors were included seven soybean cultivars: 033, 032, Sahar (group maturity 4), L.17, Zan, Clark and Madari (group maturity 3). Results showed that seed yield of soybean had decreased in I2 I3 and I4 treatments (15%, 20% and 65% respectively). Among the studied traits, just oil and protein content have increased by drought stress. Highest (1379 Kg) and lowest (478 Kg) seed yield per unit area obtain from I1 and I4, respectively. 033 in I3 treatment had the highest and Zan in I4 had the lowest oil and protein yield. Also irrigation water productivity increased significantly with application of deficit irrigation treatments (13% and 33% increment in I2 and I3, respectively). Results of the present experiment showed that in soybean production in Rasht region, irrigation based on potential moisture 70-75 Centibar, moreover in economize of water use and increase in water productivity, can improve of soybean seed oil and protein percentage.