اثر شوري بر روابط آبي، تنظيم‌‌كننده‌هاي اسمزي و عملكردسه گونه دارويي از جنس بارهنگ

Salinity effect on water relation, osmoregulators and yield of three plantago species

به‌منظور بررسي اثر شوري بر روابط آبي، روابط يوني، قندهاي محلول، محتواي پرولين، فلورسانس كلروفيل و عملكرد در سه گونه دارويي اسفرزه اواتا (Plantago ovata)، اسفرزه پسيليوم (Plantago psyllium) و بارهنگ كبير (Plantago major)، آزمايشي در سال 1388 در گلخانه تحقيقاتي دانشگاه ولي‌عصر رفسنجان به اجرا در آمد. آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 4 تكرار انجام شد. عامل اول شامل 4 سطح شوري (0، 9، 15 و 21 دسي‌زيمنس بر متر) و عامل دوم شامل سه گونه دارويي اسفرزه اواتا، اسفرزه پسيليوم و بارهنگ كبير بود. نتايج نشان داد كه با افزايش غلظت نمك، محتواي آب نسبي در هر سه گونه كاهش يافت، هر چند روند كاهشي بين سه گونه متفاوت بود. افزايش غلظت نمك محتواي سديم برگ را افزايش و محتواي كلسيم، منيزيم و پتاسيم برگ را در اين سه گونه كاهش داد. با افزايش غلظت نمك محتواي يون‌ها به‌طور معني‌داري در برگ كاهش يافت. محتواي پرولين و قندهاي محلول تحت‌تاثير سطوح مختلف شوري قرار نگرفت و تنها نوع گونه بر اين صفات موثر بود. در گونه بارهنگ كبير بالاترين عملكرد بذر مربوط به تيمار شاهد و پايين‌ترين مقدار آن مربوط به سطح شوري 21 دسي‌زيمنس بر متر بود. در گونه اسفرزه اواتا و پسيليوم در سطح شوري 21 دسي‌زيمنس بر متر بذري تشكيل نشد. در ميان سه گونه مورد مطالعه، گونه بارهنگ كبير در حفظ تعادل مطلوب يوني، محتواي آب نسبي و عملكرد در شرايط شوري از توانايي بالاتري نسبت به دو گونه ديگر برخوردار بود. واژه‌هاي كليدي: پرولين، فلورسانس كلروفيل، روابط يوني، قند محلول

In order to evaluate the effect of salinity on water relation, ion accumulation, solute sugar, proline content, chlorophyll florescence and seed yield of Isabgul (Plantago ovata), French psyllium (P. psyllium) and Great plantain (P. major), an experiment was conducted at Vali-e-Asr University of Rafsanjan in 2010. This study was carried out as factorial experiment based on randomized complete block design with four replications. Treatments were included four salinity levels (9, 15 and 21 dS/m and control with distilled water) and three plantago species (Plantago ovata, P. psyllium and P. major). Results showed significant effect of salinity, species and interaction between them on relative water content (RWC) which was decreased in response of higher salinity in all species with different trend in species. Higher concentrations of salt led to higher leaf Na+ content and lower K+, Ca++ and Mg++ content. Despite of species, Proline content and solute sugar were not significantly affected by salinity in all species. The highest and the lowest seed yield of great plantain were observed in control and 21 dS/m, respectively. No seed harvested from French psyllim in 21 dS/m. In general, among three species, great plantain had higher stability in ion balances, RWC and seed yield in salinity condition.