تعيين نياز روزانه بز ندوشن با استفاده از انرژي متابوليسمي

Determination of daily dry matter requirement of Nodooshan goat breed based on metabolisable energy

آگاهي از ميزان نياز غذايي دام، ميزان علوفه در دسترس مرتع و نيز كيفيت آن، اولين گام در مديريت موفق دام و مرتع به شمار مي رود، بنابراين در اين پژوهش به بررسي نياز روزانه نژاد بز ندوشن پرداخته شد. وزن دام بالغ اين نژاد 30 كيلوگرم برآورد شده است. براي تعيين كيفيت گونه هاي گياهي مورد مطالعه شامل Artemisia sieberi، Salsola kerneri، Aelienia subaphylla و Eurotia ceratoides از سه مرحله فنولوژي (رويشي، گلدهي و بذردهي) نمونه‌برداري انجام شد. براي هر گونه 5 تكرار و براي هر تكرار، حداقل پنج پايه گياهي از نقاط مختلف تيپ گياهي موجود در منطقه انتخاب و رشد سال جاري آنها برداشت شد. نمونه ها پس از خشك‌شدن آسياب شدند و انرژي متابوليسمي (ME) آنها با استفاده از دستگاه NIR اندازه‌گيري شد. تجزيه واريانس و مقايسه ميانگين به روش دانكن انجام شد. نتايج بيانگر وجود اختلاف معني‌دار در سطح يك درصد بين مراحل مختلف فنولوژي است كه حاكي از ضرورت محاسبه نياز غذايي دام بر مبناي كيفيت علوفه در زمان چراست. نياز غذايي اين نژاد با توجه به شرايط محيط از جمله وضعيت پوشش گياهي، فاصله و شيبي كه دام در روز طي مي‌كند، 60 درصد بيش از مقدار محاسبه‌شده با دو روش جدول NRC و معادله MAFF برآورد شد. با استفاده از جدول NRC و معادله MAFF مقدار انرژي متابوليسمي مورد نياز روزانه دام به‌ترتيب 54/9 و64/8 مگاژول و با توجه به كيفيت علوفه، نياز روزانه هر دام بالغ بز ندوشن به علوفه خشك با استفاده از جدول NRC و معادله MAFF به‌ترتيب 26/2 و 04/2 كيلوگرم در مرحله رويشي، 91/2 و 64/2 كيلوگرم در مرحله گلدهي و 38/4 و 97/3 كيلوگرم در مرحله بذردهي محاسبه شد، در مرحله رويشي و گلدهي، مراتع ندوشن نياز دام را برآورده مي‌كنند، ولي در مرحله بذردهي به‌دليل حجم زياد ماده خشك لازم براي رفع نيازهاي دام و اجتناب دام از خوردن اين مقدار ماده خشك، بايد به دام غذاي مكمل داده شود.

Balancing livestock nutritional requirements and rangeland nutritional contents is a key to achieve a sound management in rangeland ecosystem. This study aimed to evaluate Nodooshan goat daily forage requirements. The weight of adult livestock in this goat breed has been estimated as 30 kg. Forage quality of the dominant species including Artemisia sieberi, Salsola kerneri, Aelienia subaphylla & Eurotia ceratoides were measured in vegetative, flowering and seed ripening stages. Metabolisable Energy (ME) of collected samples were measured and variance analysis was conducted. Mean comparison tests were conducted using Duncanʹs method. The results suggested that the ME contents of studied species were significantly different (?= 0.1 %) in various phenological stages, hence the required forage quantity varies accordingly. Daily forage requirement of this breed was estimated 60 percent more than itʹs calculated amount by NRC table and MAFF equation due to inappropriate environmental conditions of the studied rangelands. The daily ME for this animal was calculated 9.54 and 8.64 MJ based on NRC table and MAF equation respectively. Considering forage quality of the studied rangeland species and the Nodooshan goat energy requirements based on NRC table and MAF equation, the required daily forages varies respectively2.26 to 2.04 kg in the vegetative stages, 2.91 to 2.64 kg in the flowering stages and 4.38 and 3.97 kg in the seed ripening stages. According to the results, the studied rangeland species in vegetative and flowering stages can provide the energy requirements of the livestock but they need supplements in seed ripening stages because of low quality and low intake of dried forages.