كليدواژه :
آموزش , ادبيات تعليمي , ادبيات معاصر , كاركردگرايي
چكيده فارسي :
ادبيات منبعي با ارزش براي كسب اطلاعات و يادگيري دانش‌ها و مهارت‌ها و كسب آگاهي نسبت به خود، ديگران و پديده‌هاي هستي است و نوعِ تعليمي آن مهم‌ترين و اصلي‌ترين گونه ادبي در تاريخ ادبيات ايران است كه از ابتداي شكل‌گيري ادب فارسي تاكنون رواج داشته است. اين مقاله بر آن است تا ضمن يادآوري كاركردهاي ادبيات در دوره معاصر، ادبيات تعليمي را از نگاه كاركردي مورد بررسي قرار دهد و ويژگي‌هاي آموزش از راه ادبيات را برشمرد و نشان دهد كه امروزه اين نوعِ ادبي از جهت محتوا و فرم و انواع، گسترده‌تر شده است. اين پژوهش مي‌تواند جايگاه ادبيات تعليمي را به عنوان يك پديده فرهنگي و هنري در مجموعه آثار ادبي بنماياند و مشخص كند كه اين گونه به چه كار مي‌آيد و پاسخگوي كدام نيازهاست. اين مطالعه نشان مي‌دهد كه ادبيات تعليمي داراي كاركردهاي متنوّعي است و آن را مي‌توان امروزه در گونه‌هاي مختلف، ازجمله در ادبيات كودك، ادبيات عامّه‌پسند و ادبيات اينترنتي نيز ديد و در فرم‌هاي ادبي مختلف ازجمله رمان، داستان كوتاه، داستان ميني‌ماليستي، فيلمنامه، نمايشنامه، وبلاگ و حتّي ترانه رديابي كرد. با اين تفاوت كه در اين دوران، مفاهيم اخلاقي، سياسي، اجتماعي، حقوقي و... بيشتر به صورت پوشيده و از طريق دلالت ضمني به مخاطبان القا مي‌شود؛ بويژه در ادبيات داستاني كه در آن تعليم مفاهيم به صورت غيرمستقيم از راه نشان دادن وضعيت‌ها و شخصيت‌ها اتفاق مي‌افتد.
چكيده لاتين :
Literature is valuable source for learning information and skills and achieving knowledge about the person himself, others and phenomena of the universe. Meanwhile didactic type is the most important and basic literary genre in literature history of Iran which has been common since formation of Persian literature. The aim of this thesis is not only reminding functions of literature in contemporary era via descriptive-analytical method, but also studying the didactic literature with respect to its function and expressing the features of training via literature. Finally it shows that this type is extended by form, contents and type. This research may shows the position of didactic literature as a art and cultural phenomena in literature work pieces and determine what are these genres for. This research also shows didactic literature has cognitive, verbal, skills and cultural functions and can be seen in various fields such as Children, Public and Internet literature, also in forms of novel, short story, minimalist story, script, drama, weblog and even song. The difference is that in this era, moral, political, social, legal and etc. concepts are implicit and indirect, especially in story literature that teaching concepts is indirect via showing situations and characters.
