بررسي مقايسه‌اي روشهاي تعيين الگوي مكاني مطلق درختان در جنگل (مطالعه موردي: جنگل تحقيقاتي بنه استان فارس)

Comparative investigation on the methods of true spatial pattern analysis of trees in forests, Case study: Wild pistachio research forest, Fars province, Iran

الگوي مكاني به‌عنوان يكي از اولين مفاهيم بوم‌شناسي، معيار مهمي در شناخت تغييرات و پايش جوامع جنگلي به‌شمار مي‌آيد. روشهاي مورد استفاده براي اين منظور بر مبناي دو راهكار اصلي، يكي آماربرداري صددرصد و ديگري نمونه‌برداري استوار هستند. استفاده از نقشه درختان بدست آمده از آماربرداري صددرصد، امكان تعيين الگوي مكاني مطلق درختان در جامعه را فراهم مي‌آورد. روشهاي تعيين الگوي مكاني مطلق به سه گروه كوادرات، نزديكترين همسايه و تابع K و مشتقات آن (توابع L و g) تقسيم مي‌شوند. مقايسه اين روشها در شرايط يكسان و مطالعه مزايا و معايب آنها و همچنين كاربرد روشهاي آماري مناسب براي بررسي صحت نتايج، هدف اين پژوهش بود. براي انجام اين تحقيق، در جنگل تحقيقاتي بنه استان فارس يك توده جنگلي بنه با مساحت 45 هكتار انتخاب شد و موقعيت مكاني درختان بوسيله سامانه موقعيت‌يابي جهاني تفاضلي (DGPS) مشخص گرديد. نتايج نشان داد كه الگوي مكاني درختان مورد بررسي، كپه‌اي هستند. دستاوردهاي روشهاي مورد مقايسه و آزمون آماري آنها بيانگر توانمندي هر يك از اين روشها در تعيين الگوي مكاني مطلق در منطقه مورد مطالعه مي‌باشد. همچنين مقايسه اين روشها نشان داد كه در مطالعات آينده، با توجه به هدف و امكانات قابل دسترس از هر كدام مي‌توان استفاده كرد.

Spatial pattern as one of the primary ecological concepts is an important criterion to understand changes in forest communities and monitor them. The applied methods in this respect are based upon two main strategies, full callipering and sampling. Using point map of trees obtained by full callipering method gives the opportunity to determine the true spatial pattern of trees in a community. The methods of true spatial pattern determination are classified as Quadrat, Nearest Neighbor and K-function and its derivatives (L- and g functions). The aim of this research was to compare these methods in similar conditions and to study their advantages and disadvantages and also to utilize suitable statistical methods to evaluate the accuracy of the results. A 45 ha wild pistachio stand was chosen and the spatial positions of all trees were recorded by Differential GPS. The results showed that the spatial pattern of trees is aggregated. The outcomes of the methods and their statistical tests proved their ability to determine the true spatial pattern of trees in the study area. Also the comparison of the methods showed that each one can be applied, regarding the goal and available circumstances of future studies.