بررسي برخي شرايط اكولوژيكي گونه محلب (Cerasus mahaleb (L.) miller) در جنگلهاي استان خوزستان (مطالعه موردي: جنگلهاي شهرستان باغملك)

Invistigation of some ecological condiction of Cerasus mahaleb Miller (Rock cherry sp.) in Khouzestan province (county baghmalek forests)

اين مطالعه به‌منظور بررسي شرايط اكولوژيكي گونه محلب (Cerasus mahaleb) در جنگلهاي شهرستان باغملك در استان خوزستان در دو منطقه تاگك امامزاده عبداله و محبعلي انجام شد. براي اين منظور از 72 قطعه نمونه به ابعاد 50×50 متر استفاده شد. با توجه به پراكندگي اين گونه، روش خطي براي اين مطالعه انتخاب شد. البته براي اينكه بتوانيم شرايط اكولوژيكي آن را مورد بررسي قرار دهيم، 20 خط با فاصله 100 متر از يكديگر از رودخانه و دره به سمت قله كوه پياده شد و بر روي اين خطوط قطعات نمونه 25 آري به‌روش تصادفي- سيستماتيك با فاصله 150 متر پياده شدند. در داخل هر يك از قطعات نمونه نوع گونه‌هاي درختي و علفي، زادآوري گونه‌هاي چوبي، برخي عوامل شيميايي و فيزيكي خاك و عوامل توپوگرافي برداشت شدند. به‌منظور بررسي روابط بين گونه‌هاي درختي و علفي و عوامل خاكي و توپوگرافي از نرم‌افزارهاي PC-Ord (روش سنجش چندبعدي غيرمتريك NMDS) و SPSS استفاده شد. نتايج نشان داد كه گونه محلب در ارتفاعات 1950 تا 2450 متر از سطح دريا، دامنه‌هاي خشك (اغلب جنوب‌غربي) و به‌طور عمده در شيب‌هاي 50 تا 70 و 30 تا 50 درصد گسترش دارد. متوسط pH خاك اين گونه برابر با 84/7، متوسط EC خاك برابر با 08/13 دسي‌زيمنس بر متر و بافت خاك رسي، رس- لومي و شن- رسي- لومي است. زادآوري آن نيز با افزايش ارتفاع از سطح دريا افزايش مي‌يابد. همچنين نتايج اين تحقيق نشان داد كه گونه محلب بيشترين تشابه اكولوژيكي را با درختان ون (Fraxinus rotundifolia)، بادامك (Amygdalus scoparia)، انجير كوهي (Ficus carica)، بيد (Salix persica Boiss)، تا (Celtis caucasica)، زالزالك (Crataegus aronia)، شن (Lonicera nummularifolia)، كيكم (Acer monspessulanum) و ارس (Juniperus polycarpus) و كمترين تشابه اكولوژيكي را با درختان خشگ (Daphne mucronata)، بلوط ايراني (Quercus brantii)، بنه (Pistacia mutica) و خنجوك (Pistacia khinjuk) دارد.

The aim of this study was to investigate the ecological condition of Cerasus mahaleb, in Khouzestan province of Iran. For this 72 square plots (50×50 m) were used. At first 20 lines were allocated between valley and mountain tip at 100 m interval. Then the plots were allocated on each line by random-systematic method at 150 m interval. At each plot the associated plant cover, number of seedlings (natural regeneration of C. maheleb), soil physical and chemical properties, including pH, EC and soil particle distribution (texture) and topographical characteristics, including altitude, aspect and gradient, were studied and recorded. The collected data were analysied by PC-ORD (Nonmetric multidimensional scaling) and SPSS softwares. The results showed that the most frequency of Cerasus mahaleb was between 1950-2450 m above sea level on dry aspects (most in south-west aspect) with 50-70% and 30-50% gradient. The mean value of pH and EC were 7.84 and 13/08 ds?m, respectively. Soil texture was clay, clay-loam and sandy-clay-loam. The results of this study also showed that the ecological condictions of Cerasus mahaleb were similar o those of Fraxinus rotundifolia, Amygdalus scoparia, Ficus carica, Salix persica, Celtis caucasica, Acer monspessulanum, Crataegus aronia, Lonicera nummularifolia and Juniperus polycarpus and there was least ecological similarity with Daphne mucronata, Quercus persica, Pistacia mutica and Pistacia khinjuk.