واكاوي رفتار روزانه جزيره گرمايي شهر تهران

An Analysis on Diurnal Actions of the Urban Heat Island of Tehran

جزيره گرمايي شهر به افزايش دماي فضاي انسان ساخت شهري در مقايسه با حومه طبيعي آن اشاره دارد. اين پديده كه از پيامدهاي گسترش شهرنشيني و شهرسازي است، و امروزه به مسيله‌اي بسيار با اهميت در اقليم‌شناسي شهري تبديل شده است. رشد سريع و عدم توجه كافي به عناصر طبيعي موثر در فرايند برنامه‌ريزي و اجراي طرحهاي شهري، پيامدهاي زيست محيطي متعددي به‌همراه دارند كه از جمله آنها پديده جزيره گرمايي است كه از تمركز فعاليت‌هاي انساني و نيز از تغيير نوع پوشش سطحي ناشي مي‌شود. در اين پژوهش به منظور واكاوي رفتار روزانه جزيره گرمايي شهر تهران با بررسي 8 روز از سال 2006 و با استفاده از پهنه‌بندي ميدان وزش باد و دما، رفتار روزانه جزيره گرمايي واكاوي شد. داده‌هاي جوي از 14 ايستگاه هواشناسي استخراج شد. همچنين ميدان باد با استفاده از مدل آلودگي هوا مدل‌سازي شد. شكل فضايي جزيره گرمايي در هر روز با فواصل زماني سه ساعته در نرم افزاز ArcGIS ترسيم شدند. محاسبات آماري، از جمله شدت جزيره گرمايي محاسبه شد. نتايج واكاوي داده‌هاي ايستگاهي و خروجي مدل نشان مي‌دهند كه با وجود رسيدن باد به حد آستانه محاسبه شده، شدت جزيره گرمايي همواره مثبت است. به‌علاوه سرعت و جهت باد بيش‌ترين نقش را در الگوي فضايي و شدت جزيره گرمايي دارد و ميان الگوهاي فشار با جزيره گرمايي ارتباط خوبي وجود ندارد. مركز اصلي جزيره گرمايي در حدفاصل ايستگاههاي بهمن، بازار و آزادي قرار دارد و در ضمن هسته اصلي برودتي شهر تهران در اطراف ايستگاههاي شمال تهران، اقدسيه و تجريش به‌دست آمد.

The urban heat island effect refers to the temperature rise of the cities in comparison to the suburbs. This phenomenon which is a consequence of urbanization and has become a major issue in the urban climatology may have serious consequences in the developing countries which are facing a rapid and unplanned urban growth. Tehran, the capital and the most populated city of Iran, this phenomenon is obviously seen due to various factors. In this study, in order to analyze the diurnal actions of the urban heat island formation 8 days of the year 2006 were studied using an integrated method. The meteorology data were gathered from 14 surface stations and the wind field was simulated using The Air Pollution Model (TAPM). The spatial formation of the heat island was calculated using ArcGIS 9.3 with a 3 hours interval. Statistical calculations including the heat island intensity was done using MS Excel. The results show that despite reaching the threshold wind velocity, the heat island intensity has always been positive. Besides, wind direction and speed plays the most significant role in the formation of the heat island. And, there is no direct relation between the air pressure and the heat island. The main core of the hat island of Tehran is located between the Stations of Bahman, Bazaar and Azadi and the main cold core is located around the stations Tajrish, Shomal e Tehran and Aghdasyeh.