پديد آورندگان :
تقوايي، مسعود نويسنده استاد گروه جغرافيا و برنامه ريزي شهري، دانشگاه اصفهان , , جوزي خمسلويي، علي نويسنده - ,
كليدواژه :
آسيب پذيري , پدافند غيرعامل , مسيرهاي راهپيمايي , بحران‌هاي انساني
چكيده فارسي :
ارزيابي مسيرهاي هشت گانه راهپيمايي شهر اصفهان با رويكرد برنامه ريزي و پدافند غيرعامل شهري
مسعود تقوايي1، علي جوزي خمسلويي2
1- استاد گروه جغرافيا و برنامه ريزي شهري، دانشگاه اصفهان
2- نويسنده مسيول: كارشناسي ارشد جغرافيا و برنامه ريزي شهري، دانشگاه اصفهان
Email: jovzijavid@Gmail.com
تاريخ وصول: 20/9/90 تاريخ پذيرش: 17/2/91
چكيده
مقدمه: امروزه برنامه ريزي و مديريت بحران‌هاي انساني بر اساس رويكرد پدافند غيرعامل از مهم‌ترين مسايل قابل بحث در شهرها و كلان‌شهرها مي باشد. بالا بودن تعداد جمعيت در شهرها و گردهمايي آنان در روزهاي خاصي از سال باعث مي شود تا احتمال وقوع بحران‌هاي انساني از قبيل انفجار بمب در مسيرهاي راهپيمايي، سرقت مسلحانه، شورش‌هاي شهري و حمله به ارگان‌ها و سازمان‌هاي مهم افزايش يابد. شهر اصفهان نيز از مهم‌ترين شهرهاي ايران است كه هر ساله در روزهاي خاصي از سال (روز قدس و 22 بهمن) در مسيرهاي هشت گانه راهپيمايي خود شاهد تجمع عظيمي از جمعيت است. بروز هر گونه حادثه ناگهاني در اين مسيرها مي تواند خسارات و تلفات مالي و جاني زيادي به همراه داشته باشد. به نظر مي‌رسد كه مسيرهاي هشت‌گانه راهپيمايي در شهر اصفهان به منظور كاهش آسيب‌پذيري با رويكرد پدافند غيرعامل نياز به تجديد نظر دارد.
روش‌ها: نوع مطالعه در اين پژوهش ميداني و مورد مطالعه مسيرهاي هشت گانه راهپيمايي شهر اصفهان است. بعد از برداشت ميداني كاربري‌ها و ترسيم توزيع فضايي آنها در نقشه هاي GIS ميزان آسيب-پذيري آنها بر اساس فرمول سطح بندي محاسبه و در نهايت با استفاده از مدل راهبردي SWOT راهبردهاي پيشنهادي ارايه شده است.
يافته ها: نتايج پژوهش نشان مي دهد كه مسير هشتم داراي آسيب‌پذيري بسيار زياد، مسير پنجم و ششم داراي آسيب‌پذيري زياد و مسيرهاي اول، دوم، سوم، چهارم و هفتم نيز تا حدودي آسيب پذير هستند. مسير اول نيز بيشترين سازمان‌هاي متولي بحران را در خود دارد كه به هنگام بحران از ميزان كارايي آنها كاسته مي‌شود. بانك‌ها و موسسات مالي و مراكز تجاري نيز در ميان كاربري‌هاي شهري بيشترين آسيب پذيري را به هنگام وقوع بحران دارند و نياز به مراقبت ويژه دارند.
نتيجه گيري: به منظور كاهش آسيب پذيري ناشي از بحران‌هاي احتمالي بايد مسيرهاي اول و ششم به طور كلي عوض شود و چهار قطعه پاياني مسير هشتم نيز تغيير كند. نصب دوربين مدار بسته در مسيرها، همكاري بين‌سازماني در برنامه‌ريزي، اجرا و مديريت راهپيمايي ها، عريض سازي خيابان‌هاي تنگ، زمان بندي ساعتي و تقويت سازمان‌هاي مديريت بحران از مهم‌ترين راهبردهاي پيشنهادي براي كاهش بحران در مسيرها است.
كلمات كليدي: پدافند غيرعامل، بحران‌هاي انساني، مسيرهاي راهپيمايي، آسيب پذيري.
چكيده لاتين :
Assessment of eight march passes of Isfahan city by planning approach & urban passive defense
Masoud Taghvaei, Professor of Geography and Urban Planning, University of Isfahan, Iran
Corresponding author: Ali Jovzi Khameslouei, MA student of Geography and Urban Planning, University of Isfahan, Iran Email: jovzijavid@gmail.com
Received: 2011-11-11 Accepted: 2012-05-06
Abstract
Introduction:
Nowadays, planning and management of human crisis is one of the most important issues in cities and metropolitans based on the passive defense approach. High population in cities and their gathering in special days increase the probability of occurrence of human crises such as bomb explosion in march passes, armed robberies, urban riots and attacks on important organizations and institutes. Isfahan is one of the most important cities of Iran and there is great gatherings of people in special days each year in 8 march passes (such as Qods day, 22nd of Bahman). The occurrence of any sudden incident in these passes can cause financial losses and casualties. It seems that all march passes need to review and assess in order to decrease vulnerability with trend of passive defenses in Isfahan.
Methods:
In this field study, the eight march passes of Isfahan city were studied. After field study of urban land-uses and GIS maps drawing of their spatial distribution; the vulnerability rate is calculated based on leveling formula; and finally strategies have been proposed using the SWOT strategic model.
Findings:
According to the results, the eight, then fifth and sixth passes have the most vulnerability and first, second, third, fourth and seventh passes are vulnerable up to a point. First pass has the most institutions and centers responsible for crisis management which their efficiency reduces in the time of crisis. Among all land uses in this field study; banks, financial institutions, commercial and business centers are the most vulnerable that need special care during crisis.
Conclusion:
In order to reduce vulnerability to potential crises; the first and sixth march passes generally and then four routes of these eight march pass should be changed. Also, the best strategies to reduce crises in march passes are to install CCTV cameras in the routes; to cooperate between organizations in planning; to implement and manage of rallies; to widen narrow streets; to schedule time and enhance crisis management organizations.
Keywords: passive defense, human crisis, march pass, vulnerability
