الگوي بهينه و پايدار مصرف منابع آب در بخش كشاورزي (مطالعه موردي: دشت كبودرآهنگ همدان)

Model of Optimal and Sustainable use of Water Resources in Agricultural Sector (case study of Hamedan- Kabodarahang Plain)

نگاهي به گذشته نشان مي دهد كه مشكل كم آبي همواره دركشور ايران وجود داشته و اين مسيله مربوط به نسل يا دوره اي خاص نمي باشد. لذا، توجه به مصرف بهينه از منابع و حركت در راستاي بهره برداري پايدار از منابع موجود، ضروري است. در اين تحقيق تاثيرات دو هدف تامين پايداري مصرف منابع آب و بهينه سازي مصرف بين دوره اي اين منبع بر الگوي كشت زارعين با استفاده از يك الگوي برنامه ريزي رياضي چند دوره اي براي 5 دوره آتي براي دشت كبودرآهنگ همدان استخراج گرديده است. نتايج مطالعه نشان مي دهد كه استفاده از روش هاي مدرن آبياري در منطقه تا حد زيادي مي تواند مشكل كمبود منابع آبي را حل نموده و آب لازم در جهت كشت زمين هاي آبي منطقه را فراهم نمايد. همچنين نتايج نشان داد كه كاربرد روش هاي نوين آبياري ارزش حال درآمدها و برگشتي به منابع آب را در تمام الگوها افزايش خواهد داد. ضمن آنكه، محدود كننده ترين عامل توليدي در منطقه مورد مطالعه منابع آبي بوده و ارزش اين نهاده در الگوهاي حداكثر سازي ارزش افزوده همواره بيشتر از الگوهاي حداكثر سازي درآمد ناخالص مي باشد.

Looking back into the past shows that Iran has always been faced with water shortages, and this has not been a problem confined to a certain period or generation. Therefore, proper attention to optimal use of water resources and a move towards sustainable use of extant water resources is indispensable. In this study, using multi period mathematical programming model, the effects of the two goals of: water resource sustainability as well as optimization of multi period use on cultivation pattern, for the next five periods for Hamedan- Kabodarahang Plain, have been investigated. Results show that using modern irrigation methods can greatly solve the problems of water resources shortages and provide the water required for cultivation of the irrigated lands in the region. Also results indicate that, That application of modern irrigation methods can increase present value of revenues as well as return to water resources in all the models. In addition, water resources are indicated as the most restrictive production factor in the study region, with the value of this input, in the added-value maximization models, always being estimated as greater than that in the gross income maximization models.