عوامل موثر بر نگرش كشاورزان نسبت به مشاركت در تشكل هاي آب بران (مطالعه موردي: بخش مركزي شهرستان زنجان)

Factors Influencing Farmers’ Attitudes toward Participation in Water Users’ Associations (Case Study: Markazi District of Zanjan County)

اين پژوهش توصيفي- پيمايشي با هدف بررسي عوامل موثر بر نگرش كشاورزان نسبت به مشاركت در تشكل هاي آب بران به انجام رسيد. جامعه آماري آن شامل كشاورزان بخش مركزي شهرستان زنجان (1435N=) بوده است كه تعداد 329 نفر از آنها به روش نمونه گيري تصادفي ساده انتخاب و با استفاده از ابزار پرسشنامه مورد مطالعه قرار گرفته اند. روش آلفاي كرونباخ به منظور تشخيص پايايي ابزار تحقيق استفاده شد (87/0 تا 91/0) و روايي محتوايي پرسشنامه نيز با نظرخواهي از چندين تن از اساتيد دانشگاه تهران و كارشناسان مربوطه تاييد گرديد. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS صورت پذيرفت. نتايج پژوهش نشان داد كه بين نگرش كشاورزان نسبت به مشاركت در تشكل هاي آب بران و متغيرهاي ميزان مشاركت رسمي، ميزان مشاركت غيررسمي، تمايل كشاورزان به مشاركت در تشكل هاي آب بران، سطح تحصيلات، مساحت اراضي آبي و مدت عضويت در شركت تعاوني روستايي رابطه مثبت و معني‌داري در سطوح يك و پنج درصد وجود داشت. همچنين بين اين متغير و سن، سابقه كار كشاورزي و ميزان درآمد ساليانه رابطه منفي و معني‌داري در سطح يك درصد وجود داشت. در تحليل رگرسيوني گام به گام نيز به ترتيب پنج متغير مشاركت غير رسمي، سن، مشاركت رسمي، سابقه كار كشاورزي و مساحت اراضي آبي وارد تحليل شدند كه در مجموع در حدود 8/77 درصد از واريانس متغير نگرش كشاورزان نسبت به مشاركت در تشكل هاي آب بران را تبيين نمودند.

The objective followed in this descriptive-survey research was to investigate factors influencing farmers’ attitudes toward participation in Water Users’ Associations. The statistical population of the study consisted of 1435 farmers of Markazi District of Zanjan County out of whom 329 were selected as sample using Cochran formula. Random sampling technique was used for the study. A questionnaire was developed to collect the data. The reliability of the main scales of the questionnaire was examined thuough Cronbach alpha Coefficients ranging from 0.87 to 0.91 the validity of the questionnaire was approved by a group of the faculty members of the University of Tehran and as well by a number of experts. The data were analyzed through SPSS software. The findings revealed the existence of positive significant relationships between farmers’ attitudes toward participation in Water Users’ Associations and formal participation, non formal participation, farmers’ willingness to participate in water users’ associations, educational level, irrigated land size as well as period of membership in rural production cooperatives (at one and five percent levels of significance). In addition there were negative significant relationships observed between farmers’ attitudes towards participation in Water Users’ Associations and farmers’ age, job experience as well as annual income at one percent level. Step-wise Regression Analysis indicated the five variables of: non formal participation, farmers’ age, formal participation, job experience and irrigated land size explaining 77.8 percent of variations in the extent of farmers’ attitudes toward participation in water users’ associations.