تحليل رخساره و تفسير محيطي اثرفسيل هاي پلانوليتس و پاليوفيكوس از رسوبات پاليوزوييك ايران مياني

Facies Analysis and Environmental Interpretation of Planolites and Palaeophycus Trace Fossils from Paleozoic Sediments of Mid-Iran Zone

در اين مطالعه بخش شيلي سازند لالون، بخش پنج سازند ميلا و سازندهاي شيرگشت و جيرود در زير پهنه‌هاي ايران مركزي و البرز از پهنه ايران مياني، براي تفكيك دو اثرجنس پاليوفيكوس و پلانوليتس بررسي شدند. هر كدام از اين واحدها، حاوي مجموعه اثر فسيل هاي متنوعي است كه دو اثرجنس پاليوفيكوس و پلانوليتس از فراوان‌ترين آنهاست. در مطالعه حاضر، ضمن بحث ايكنوتاكسونومي اثرجنس‌هاي پلانوليتس و پاليوفيكوس، تلاش شد تا معيارهاي شناسايي اين دو اثرجنس بيان شده و مشكلات احتمالي موجود در تشخيص آنها ارزيابي شوند. نتيجه اين مطالعه نشان مي دهد كه ويژگي هاي ساختاري پاليوفيكوس دلالت بر پرشدگي غيرفعال يك سيستم حفره اي باز ساخته شده توسط جانداران شكارچي يا معلق‌خوار است، درحالي‌كه ويژگي هاي پلانوليتس نشان‌دهنده پس ريزي رسوب در يك حفره موقتي ساخته شده به‌وسيله جانداران متحرك تغذيه‌كننده از رسوب است. پلانوليتس، حفاري بدون آستر است كه پرشدگي حفره‌ها، با ويژگي هاي متفاوت بافتي با رسوب سنگ ميزبان است؛ در حالي‌كه پاليوفيكوس حفره‌هاي آستردار پرشده با رسوبات همسان با رسوب اطراف است. همچنين، مجموعه پاليوفيكوس نشان‌دهنده گسترش مجموعه جانداران فرصت طلب با استراتژي انتخابي r ((r-selected در شرايط محيطي ناپايدار است؛ در حالي‌كه مجموعه پلانوليتس دلالت بر گستـرش مجموعه جانــداران كف‌زي (بنتيك) با استراتژي انتخابي k (K-selected) در شرايط پايدار و آرام محيطي مي‌باشد. اثرگونه هاي تشخيص داده شده پلانوليتس شامل P. montanus ، P. terraenovae ، P. annularis و beverleyensis P. و اثرگونه هاي پاليوفيكوس شامل P. heberti، P. tubularis، P. striatus و P. sulcatus هستند.

Some of Paleozoic sediments from Alborz and Central Iran subzones from Mid-Iran zone evaluated for distinction of Palaeophycus and Planolites ichnofossils. These sediments include Shale Member of Lalun Formation, Shirgesht Formation, member 5 of Mila Formation and Geiroud Formation. A diverse ichnofauna has been found in these Formations, so Planolites and Palaeophycus are abundant between them. Ichnotaxa diagnosis and some determination problems of these ichnogenera was discussed here. Overall characteristics of Palaeophycus suggest dwelling structure made by predator or suspension-feeder and passive sedimentation in the open burrow. Planolites, on the other hand imply active backfilling structure in ephemeral burrows, which constructed by a mobile deposite-feeder. Planolites include unlined burrows with infilled sediments differ texturally from host rock. Whereas Palaeophycus is lined burrow filled by same sediments of surrounding matrix. Accordingly, Palaeophycus assemblage members made by opportunistic communities with r-selected population strategies in physically-controlled and unstable environment, whereas ichnofossils of Planolites assemblage are related to benthic communities with displaying K-selected or climax strategies in the stable environments and rather predictable conditions. Recognized ichnospecies of Planolites are P. montanus, P. annularis, P. terraenovae and P.beverleyensis. and ichnospecies of Palaeophycus include P. heberti, P. tubularis, P. striatus. P. sulcatus and P. alternates.