بررسي نگرش كشاورزان نسبت به خصوصي‌سازي خدمات ترويج كشاورزي (مطالعه موردي بخش شيرگاه استان مازندران)

An Investigation of Farmers’ Attitude towards Privatization of Agricultural Extension Services (A Case Study of Shirgah District, Mazandaran Province)

هدف اصلي پژوهش، بررسي نگرش كشاورزان بخش شيرگاه استان مازندران نسبت به خصوصي‌سازي خدمات ترويج كشاورزي بود. پژوهش از نوع كاربردي و جامعه آماري آن شامل 15300 كشاورز ساكن در 54 روستا بود. نمونه گيري به روش طبقه‌اي تصادفي با انتساب متناسب انجام شد و حجم نمونه بر اساس فرمول كوكران به تعداد 150 نفر تعيين گرديد. يافته‌ها نشان داد كه نگرش 84 درصد كشاورزان نسبت به كارآيي خصوصي سازي ترويج مثبت و نسبتاً مثبت است. همچنين كشاورزان با سنين بالاتر، داراي سابقه كار بيشتر در كشاورزي و سابقه آشنايي بيشتر با خدمات ترويجي، نسبت به خصوصي‌سازي ترويج كشاورزي نگرشي منفي‌تر داشته‌اند. گويه‌هاي برقراري يك سيستم نظارتي و چارچوب قانوني منسجم، جهت بازرسي و كنترل بخش خصوصي ترويج، بالاترين اولويت را در نگرش كشاورزان نسبت به شرايط لازم براي ايجاد نظام ترويج خصوصي داشته است. نتايج تحليل همبستگي نشان داد كه بين نگرش كشاورزان نسبت به خصوصي سازي در ترويج كشاورزي با هر يك از متغيرهاي سطح سواد كشاورز، متوسط درآمد ماهيانه، ميزان اراضي آبي، دفعات مراجعه به مركز خدمات كشاورزي، كارآيي خصوصي‌سازي ترويج و ميزان بكارگيري مكانيزاسيون همبستگي مثبت و معني دار و با متغيرهاي سن، سابقه كار كشاورزي و سابقه آشنايي با خدمات ترويجي همبستگي منفي و معني‌داري وجود دارد. همچنين مهم‌ترين متغيرهاي اثرگذار بر نگرش كشاورزان به خصوصي‌سازي نظام ترويج كشاورزي، متوسط درآمد ماهيانه، سابقه آشنايي با خدمات ترويجي و سطح سواد كشاورز بوده است.

The main purpose of this research was to investigate farmer’s attitude towards privatization of agricultural extension in Shirgah district , Mazandaran Province. The statistical population consisted of 15300 farmers who inhabited as residents in 54 villages. Using Stratified Proportional Random Sampling, 150 farmers (through Cochran Formula) were selected. The study revealed that 84% of farmers had either positive or partly positive attitude towards efficiency of private extension. Meanwhile, farmers with higher ages and with higher experiences in agriculture as well as farmers who had more acquaintance with extension services, had negative attitudes towards privatization of agricultural extension. Results of priority necessary preconditions to privatization of agricultural extension indicated that farmers attached the highest priority to establishing and integrating of a regulation framework to supervise and control privatization extension sector. The analytical correlation results showed that there were positive and significant correlations observed between farmer’s attitude towards privatization of agricultural extension with the variables of level of education, average income, extent of irrigated lands, the rate of reference to agricultural service centers, attitude towards privatization of agricultural extension efficiency and the level of mechanization, while there existed negative and significant correlations with the variables of age, and cognitive experience of the agricultural extension services. Also the most important variables affecting farmer’s attitude towards privatization of agricultural extension included average income of farmers, familiarity with public extension services as well as the level of education.