عوامل موثر بر نيازهاي اطلاعاتي كاربران دبيرستاني كتابخانه‌هاي عمومي شهر مشهد

Factors Affecting the High School Users’ Information Needs in the Public Libraries of Mashhad City

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسي عوامل موثر بر نيازهاي اطلاعاتي كاربران دبيرستاني كتابخانه‌هاي عمومي شهر مشهد براساس چهار مولفه فردي، اجتماعي- اقتصادي، آموزشي و مذهبي است. روش: روش پژوهش پيمايشي و جامعه آماري آن شامل كليه كاربران دبيرستاني كتابخانه‌هاي عمومي تحت پوشش اداره كل نهاد كتابخانه‌هاي عمومي شهر مشهد است. براساس جدول كرجسي و مورگان تعداد 310 نفر به‌عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. ابزار گردآوري داده‌ها پرسشنامه محقق‌ساخته بود كه روايي و پايايي آن با استفاده از روش تحليل عاملي و ضريب آلفاي كرونباخ محاسبه گرديد. سپس داده‌ها در دو سطح توصيفي و استنباطي تجزيه و تحليل شد. در سطح آمار توصيفي از فراواني، درصد فراواني، ميانگين، ميانه و انحراف معيار و در سطح آمار استنباطي از آزمون‌هاي t تك متغيره و آزمون‌هاي تحليل واريانس چند متغيره مانوا استفاده شد. يافته‌ها: نتايج پژوهش نشان داد كه عوامل فردي و آموزشي بيشترين تاثير را بر نيازهاي اطلاعاتي استفاده‌كنندگان از كتابخانه‌ها دارند. عوامل اجتماعي- اقتصادي در رتبه‌هاي بعدي اين تاثير قرار مي‌گيرند و كمترين تاثير مربوط به عوامل مذهبي است. اصالت/ارزش: در صورتي كه نيازهاي اطلاعاتي دانش‌آموزان تشخيص داده شود، مي‌توان منابع لازم و مفيد را در اختيار آنها قرار داد و علاقه آنها را به محيط‌هاي كتابخانه‌اي دو چندان نمود. نتايج اين پژوهش كه به تعيين نقش هر يك از عوامل تاثيرگذار فردي، اجتماعي- اقتصادي، آموزشي و مذهبي در نيازهاي اطلاعاتي جوانان و دانش‌آموزان پرداخته است مي‌تواند براي برنامه‌ريزي و تجهيز كتابخانه‌ها و ساير مراكز يادگيري مفيد باشد.

Purpose: The purpose of the present research is to study the factors that affect the high school users’ information needs in the public libraries of Mashhad city affiliated to the general office of public libraries foundation based on individual, social, educational, and religious factors. Method: The research method is a survey method, and the statistical population includes all high school users in the mentioned libraries. Based on Kerjcie and Morgan’s sample size table, 346 users were selected as the research sample. The data were collected by giving a researcher-made questionnaire whose validity and reliability were calculated by factor analysis and Cronbach’s Alpha co-efficient. The collected data were analyzed by descriptive (frequency, percentage, mean, median, and standard deviation) and inferential (single variable, T-test, and MANOVA multi variables variance analysis) statistics. Findings: The findings showed that individual and educational factors have the most influence on public libraries users’ information needs and social while economic factors have less influence than the two previous factors, and religious factor has the least influence with the average of 3.98%. Originality/Value: In case the students’ information needs are identified, it can be useful to provide them with the necessary resources and increase their interest in library environments. In order to achieve these goals, this study was to determine the role of each effective individual, social, economic, and religious factors in youth and students’ information needs. The results of this study can be used for planning libraries and other learning centers.