پتروژنز و دما- فشار سنجي سنگ هاي آذرين مافيك و اولترامافيك در مجموعه ي افيوليتي شرق بيرجند

Petrogenesis and geothermobarometry of mafic and ultramafic igneous rocks in ophiolitic complex of Eastern Birjand

سنگ هاي آذرين مافيك و اولترامافيك مورد بررسي، به يك مجموعه ي افيوليتي وابسته اند كه در شرق بيرجند (بين سولابست در جنوب تا شمال گزيك در شمال) واقع شده است. نتايج نمودارهاي كاني شناسي و ژيوشيميايي نشان مي دهد كه گابروها و تعدادي از پريدوتيت ها به سري انباشتي ماگماي مورب زون گسترش يافته ي كف اقيانوس وابستگي دارند و تعدادي ديگر نيز از انواع دگرگون (تكتونيت ها) هستند. سري ماگمايي سنگ هاي آذرين مورد بررسي بر اساس نمودارهاي ژيوشيميايي تولييتي است. مشابهت الگوهاي عناصر كمياب در نمودارهاي عنكبوتي نيز وابستگي اين سنگ ها را به ماگماي بازالتي نوع مورب تاييد مي كند. نتايج دما - فشارسنجي تعدادي از اين سنگ ها كه بر اساس درجه بندي هاي مختلف محاسبه شده اند دماهايي بين 944 درجه ي سانتيگراد در گابروها تا 1294 درجه ي سانتيگراد در پريدوتيت ها بدست داده است. براي تبلور اين سنگ ها، بر اساس محاسبات نرم افزار ترموكالك هلند و پاول، دماهايي بين 748 درجه ي سانتيگراد در گابروها تا 1282 درجه ي سانتيگراد در پريدوتيت ها و فشارهايي بين 46/17 در گابرو تا 7/24 و 6/33 كيلوبار در پريدوتيت ها به دست آمدند. اغلب اين دماهاي به دست آمده بخصوص دماهاي ترموكالك براي تبلور اين سنگ ها از ماگماي غني از منيزيم نوع مورب در يك مركز گسترش كف اقيانوسي منطقي مي نمايد.

The mafic and ultramafic igneous rocks of the ophiolitic complex in eastern Birjand) between Sulabest in southern part to north of Gazik in northern part) Have been studied. According to plot of data on diagrams and the result of mineralogy and geochemistry, gabbros and some peridotites belong to cummulate series of spreading sea floor magma (MORB) where some peridotites are of metamorphic (tectonics) types. Magmatic series of igneous rocks are tholeiitic. Trace elemental patterns similarities on spider diagrams also confirming the relations of these rocks to Mg-rich basaltic magma of MORB type. Geothermobarometry results of some rocks, based on different calibrations, show temperatures of 944?C for gabbros to 1294?C for peridotites. Temperature pressure calculations based on Holland and Powell thermocalc method, indicate, rocks crystallization conditions of 748?C and 17.46 Kb for gabbros to 1282?C and 24.7 -33.6Kb for peridotites. Most obtained temperatures, particularly the thermocalc ones, for crystallization conditions of these rocks from an initial Mg-rich magma, MORB type, in spreading sea floor seems to be reasonable.