تعيين ميزان و دامنه فرونشست زمين به‌كمك روش تداخل‌سنجي راداري (D-InSAR) در دشت نوق- بهرمان

Land subsidence rate and area assessment in Nogh-bahramanplain based on D-InSAR technique

فرونشست پديده‌اي مرفولوژيكي است كه تحت تاثير حركت فرو‌رو زمين پديد مي‌آيد. علت رخداد اين پديده ممكن است متاثر از عوامل طبيعي و انساني باشد. در ايران به‌ويژه در محدوده مورد مطالعه، رويداد آن اغلب متوجه فعاليت‌هاي انساني و به‌ويژه بهره‌برداري بي‌رويه از منابع آب زيرزميني است. محدوده مورد مطالعه در ناحيه بياباني ايران واقع شده و به‌سبب خشكي محيط و نبود منابع آب سطحي، حيات و فعاليت‌هاي اقتصادي آن به‌شدت به منابع آب زير‌زميني وابسته است. به اين سبب، تمركز بهره‌برداري‌هاي صنعتي- كشاورزي و آب شرب بر منابع آب دشت، بيلانِ منفي و افت تراز آب زير‌زمين را به‌دنبال داشته است. افت تراز آبي در رسوبات آبرفتي دشت به زايش مسيله نشست زمين منجر شده است. ميزان و دامنه پديده نشست به‌كمك روش‌هاي نوين دور‌سنجي راداري تعيين شده است. بدين منظور، روش تداخل‌سنجي تفاضلي داده‌هاي راداري (D-InSAR) بر روي داده‌هاي ماهواره‌اي در دو باندC و L در بازه زماني 1384 تا 1389 به‌كار گرفته شد. يافته‌هاي تحقيق مويد حاكميت ميزان فرونشست با متوسط ساليانه حدود 30 سانتي‌متر در پهنه‌اي به گستره 281 كيلومتر مربع در بخش مياني دشت است. بررسي تغييرات ميزان و دامنه نشست در بازه‌هاي زماني فصلي و ساليانه به‌كمك سري زماني اين تصاوير روشن كرد كه به‌سبب ثابت بودن ميزان تاثير‌گذاري عوامل ايجابي (فعاليت كشاورزي پسته‌كاري) در رويداد اين پديده، تغييرات فصلي و ساليانه ميزان فرونشست بسيار اندك بوده؛ اما دامنه برخوردار از حداكثر ميزان نشست از نواحي مياني و شرقي در فصل‌هاي بهار و تابستان به نواحي جنوبي و غربي در فصل‌هاي زمستان و پاييز تغيير يافته است. منطبق‌سازي الگوي فضايي نشست با نواحي زراعي و مسكوني مويد انطباق كامل نواحي در معرض نشست با عرصه‌هاي زراعي است. درحالي‌ كه فقط تعداد محدودي از سكونتگاه‌هاي بخش شرقي بر روي نواحي در‌حال نشست قرار دارند. همچنين، مقايسه ميزان فرونشست با ارقام تغييرات تراز آبي مستخرج از چاه‌هاي پيزومتري نشان مي‌دهد در اين دشت هر 3.2 سانتي‌متر افت تراز آبي قادر است فرونشستي به ميزان 1 سانتي‌متر ايجاد كند.

Land subsidence is morphological phenomena usually happen due to down wise land movements. It also can causedue to natural elements or human activates which is occurred in many part of Iran as well as study area mainly due to human activities such heavy exploration of groundwater. As the study area located in a desert part of Iran, the life and economics activities are strongly depended to availability of groundwater. Focusing water supplying for several economic activities such as agricultures and industries along with drink water supplying to the groundwater cased annual water level declination of 1.2 miters in area.This was caused land subsidence phenomena in sediment part of area. The present research deals with lands subsidenceassessment and mapping over the Nogh-Bahraman Plain based on D-InSAR techniques.In other to extract and masseurs the land subsidence rats and area involved, the set of ASAR C band and Palsar L band SAR data has been processed during the years of 2005- 2010. The result show high rate of land subsidence (30 cm/ y) in wide area of 281km2 located in central part of plain. It is observed that no seasonal and annual land subsidence rate changing found to exist in area. This is because ofstability of cause factors due to permanent agricultureactivities (Pistachio garden). However, the area involve with maximum rate of land subsidence has been change from central east pert in spring and summer seasons to south west part in autumn and winter seasons. superimposing settlement and infrastructure distribution mapwith land subsidence map of area was shown most part of settlement areas are located out of area involved with land subsidence which the cultivated area are totally settle over the subsidence area. It is also observed that the 3.2 cm of water level declination in area can consequence 1 cm land subsidence.