بررسي بازتاب كودتاي 28 مرداد 1332 در

On the Reflection of the 1953 Iranian Coup Dʹ etat in Ebrahim Golestanʹs Fictions

كودتاي 28 مرداد 1332 يكي از سه حادثه مهم سياسي و تاثيرگذار يكصد سال اخير تاريخ معاصر ايران است. انقلاب مشروطيت و انقلاب اسلامي، دو حادثه ديگر اين قرن به‌شمار مي روند. اين واقعه علاوه بر بازتاب گسترده به‌صورت صريح و پوشيده در ادبيات داستاني، در شكل گيري جريان سمبوليسم ادبي تاثير داشته است. بسياري از نويسندگان روشنفكر و مبارز به‌دليل فشار و اختناق حاكم بر جامعه، با زبان و بياني رمزي و تمثيلي در نقد مسايل اجتماعي- سياسي كوشيدند و مسايلي همچون شكست جنبش ملي، روحيه ياس و نااميدي، استقرار استبداد داخلي و نفوذ مجدّد استعمار در مركز توجه آنان قرار گرفت. در پژوهش‌هاي ادبي، انعكاس و به‌ويژه نتايج حادثه كودتا در داستان‌نويسي معاصر كاويده نشده است. در اين پژوهش، نحوه انعكاس كودتا در آثار داستاني ابراهيم گلستان به‌شيوه توصيفي- تحليلي بررسي شده است. نتيجه بررسي‌ها نشان مي دهد كه انعكاس اين رويداد در داستان‌هاي ابراهيم گلستان بيشتر در حوزه درونمايه، شخصيت و فضاسازي است. ‌درونمايه هايي مانند عدم اتّحاد و همدلي در ميان آدمها، دخالت بيگانگان در عرصه هاي سياسي و فرهنگي و اعتراض به جوّ اختناق‌زده و ناامن جامعه، روحيه ياس و نااميدي و شكست و ترديد و پوچي در شخصيت‌هاي داستاني و توصيف فضاي استبدادي و تيره جامعه، بازتاب كودتا را در داستان‌هاي گلستان نشان مي دهد. گلستان در اين داستان‌ها به‌صورت غير مستقيم و با استفاده از نماد و تمثيل، انتقاد خود را نسبت به اوضاع جامعه بيان كرده است.