معيار غلو در انديشه شيخ صدوق

Sheikh Ṣaduqʹʹs Criterion of Immoderate Beliefs

يكي از مباحثي كه امروزه در ايران، به پيروي از بعضي متفكران غربي مطرح مي‌شود، تقدس‌زدايي از جهان و دين است. از جمله مباحثي كه سعي در تقدس‌زدايي از آن شده است، جايگاه امام است. برخي نويسندگان ادعا كرده‌اند كه علماي قرن دوم و سوم، از جمله شيخ صدوق، هيچ مقام فرابشري براي ايمه(ع) قايل نبوده‌اند و علماي متقدم و حتي خود اهل‌بيت(ع)، امامت را در حد «علماي ابرار» تنزل داده‌اند. برخي نيز اعتقاداتشان مخالف اين نظر بوده، تحت عنوان غلات شناخته شده و از جامعه شيعي طرد شده‌اند. اين مقاله در پي اين است كه با تتبع در كاربردها و صفات ذكرشده براي غاليان در كتب شيخ صدوق، مرز غلو را در انديشه او پيدا كند و نشان دهد برخلاف ادعاي اين نويسندگان، شيخ صدوق، با اينكه به سهوالنبي معتقد است، صفات فوق بشري بسياري را براي اهل‌بيت(ع) اثبات كرده و به اين صفات اعتقاد داشته است.

Some Iranians who follow some western thinkers show special interest in the issue of desecration (desacralization) of world and religion. Among the things which has been desecrated is the position of Imam. Some writers claim that the scholars of the second and third century (ʹAHʹ), including Sheikh ?aduq (May God have mercy on him) rejects the idea of the superiority of Imams over others, and that earlier scholars have mercy on him), as well as the Imams themselves have reduced position of Imamate to "righteous scholars". They also claim that whoever disagree with this view is considered extremist and has to be excluded from Shiʹa society. Having studied the applications and characteristics of extremists mentioned in Sheikh ?aduqʹs works to find the limits of immoderate beliefs in his thought this paper concludes that, contrary to these writersʹ claim, Sheikh ?aduq confirms that many of the characteristics of the Household of the prophet show their superiority over others although he thinks that the prophet is liable to distraction