بررسي كانال‎هاي اثرگذاري ساختار سني جمعيت بر درآمد سرانه در ايران (يك تحليل علّي)

A Survey of Effect Channels of Population Age Structure on Per Capita Income in Iran: A Causality analysis

جمعيت هر كشوري، نقش مهم و اساسي در رشد و توسعه اقتصادي آن كشور ايفا مي‎كند به طوري كه همواره از آن به عنوان عاملي مهم در رشد اقتصادي كشورها ياد مي‎شود. اما در كنار اندازه مطلق جمعيت و يا نرخ رشد جمعيت، توجه به تركيب يا ساختار سني جمعيت و تغييرات آن، بسيار حايز اهميت است چراكه مي‎تواند منشا بسياري از تحولات اقتصادي، اجتماعي و سياسي جوامع شود. لذا در اين تحقيق، اثر جمعيت در هريك از گروه‎هاي سني سه‎گانه (زير15سال، 15تا64 سال، و بالاتر از 65 سال) و همچنين بار تكفل سنين جوان و پير بر درآمد سرانه را از طريق وارد كردن كانال‎هاي اثرگذاريِ آن گروه سني بر رشد اقتصادي، مورد بررسي قرار مي‎دهيم. به منظور بررسي رابطه عليت بين متغيرهاي جمعيتي و متغيرهاي اقتصادي از يك سو و رابطه عليت بين متغيرهاي اقتصادي با درآمد سرانه و رشد آن از سوي ديگر، از روش عليت تودا-ياماموتو استفاده شد. همچنين به منظور بررسي ميزان اثرگذاري هريك از گروه‌هاي سني و نيز بار تكفل بر درآمد سرانه و رشد آن، از روش خودرگرسيون با وقفه‎هاي توزيعي (ARDL) استفاده شد. نتايج حاكي از اين است كه 1% افزايش در سهم جمعيت زير 15 سال از كل جمعيت، منجر به كاهش حدود 09/0 % در درآمد سرانه و 1% افزايش در بار تكفل جوان، باعث كاهش حدود 03/0 % در درآمد سرانه مي‎شود. همچنين 1% افزايش در سهم جمعيت 64-15 سال از كل جمعيت، منجر به افزايش حدود 02/0 % در درآمد سرانه مي‎شود. از سوي ديگر، 1% افزايش در سهم جمعيت بالاي 65 سال از كل جمعيت، منجر به كاهش حدود 8/0 % در درآمد سرانه مي‎شود. در مورد بار تكفل پير نيز نتايج حاكي از اين است كه 1% افزايش در بار تكفل پير، باعث كاهش حدود 44/0 % در درآمد سرانه مي‎شود.

Population in all countries plays a fundamental role in economic growth and economic development. But besides the absolute size and growth rate of population, a more important factor will be “age structure” or “age distribution” of population, because it can be a source of many economical, social, and political challenges. In this research, we have investigated the effect of changes in population structure in three age groups (under 15, 15-64, and above 65) as well as the effect of young and old dependency ratio on Iran’s per capita income by considering effect channels. We have applied the Toda-Yamamoto causality approach to test causality relationships between demographic and economic variables, on the one hand, and causality relationships between economic variables and per capita income, on the other hand. Moreover, we have employed the Auto Regressive Distributed Lag (ARDL) approach to identify the effect of changes in population structure in three age groups and young and old dependency ratio on level and growth rate of per capita income.