اثر عوامل غير ژنتيكي موثر بر زنده‌ماني بره هاي لري بختياري از تولد تا سن يك سالگي با استفاده از مدل هاي خطي و غير خطي

Effect of Non Genetic Factors Affecting the Survival of Lori-Bakhtiari Lambs from Birth to Yearling, utilizing Linear and Nonlinear Models

در اين پژوهش از ركوردهاي طول عمر و زنده ماني تعداد 6800 راس بره، حاصل از 263 راس قوچ و 1839 راس ميش، مربوط به گله ايستگاه پرورش و اصلاح نژاد گوسفند لري بختياري (ايستگاه شولي) واقع در شهركرد، جمع آوري شده طي سال هاي 1368 تا 1388 استفاده گرديد. داده ها با استفاده از مدل هاي خطي و نسبت خطر با تابع ويبول تجزيه شدند. اين مدل ها شامل اثر عوامل غير ژنتيكي سال و ماه تولد بره، جنس بره، نوع تولد، سن مادر و متغير كمكي وزن تولد بره ها به صورت درجه دوم بودند. نتايج نشان داد كه ميانگين كل طول عمر و ميزان زنده ماني تجمعي بره ها از تولد تا سن يك سالگي به ترتيب 6/301 روز و 68/78 درصد بودند. اثر عوامل غير ژنتيكي حاصل از مدل هاي خطي و نسبت خطر با تابع ويبول بر زنده ماني يكسان بودند. اثر عوامل سال و ماه تولد بره، جنس بره و متغير كمكي وزن تولد بره ها به صورت درجه دوم معني دار (05/0P < ) ولي اثر عوامل سن مادر و نوع تولد بر طول عمر و ميزان زنده ماني بره ها تا سن يك سالگي غير معني دار (05/0P > ) بودند. ميزان زنده ماني و نسبت خطر بره هاي متولد شده در ماه هاي اول و دوم (بهمن و اسفند) به ترتيب بالاتر و پايين تر از بره هاي متولد شده در ماه سوم (فروردين) بود. بره هاي نر ميزان زنده ماني كمتر و نسبت خطر بيشتري در مقايسه با بره هاي ماده داشتند. بره هاي داراي وزن تولد متوسط، زنده ماني بيشتر و نسبت خطر كمتري داشتند. اگر چه ظاهراً بره هاي متولد شده از مادران جوان تر و پيرتر داراي زنده ماني كمتر و نسبت خطر بيشتري بودند، ولي با مادران ميان سال تفاوت معني داري نداشتند. بره هاي دوقلو زندماني كمتر و نسبت خطر بيشتري از بره هاي تك قلو داشتند ولي اختلاف بين آن ها معني دار نبود. بر اين اساس مطالعه اثر عوامل غير ژنتيكي بر زنده ماني بره ها تا سن يك سالگي حاصل از مدل هاي خطي و غير خطي يكسان بوده و براي افزايش زنده ماني از طريق تصحيح عوامل غير ژنتيكي مي توان از نتايج حاصل از مدل هاي خطي يا غير خطي استفاده نمود.

Data utilized in this study were 6800 records of lambs’ life longevity, and survival rate from 263 sires and 1839 dams collected from 1989 through 2009, from the Lori-Bakhtiari flock at Shooli Station in Shahrekord. The data were analyzed, using Linear and Hazard Ratio models along with Weibul function. These models included such non genetic factors as year and month of birth, sex of lamb, type of birth, age of dam and lambs birth weight as linear and quadratic covariates. Results revealed that the overall mean of lamb’s life longevity and cumulative survival rate, up to yearling, were 301.60 days vs. 78.68%, respectively. The effect of non genetic factors on survival rate resulted from linear model were almost the same as hazard ratio model of Wiebull function. The effect of year and month of birth, sex of lamb and lamb’s birth weight as quadratic covariate were significant (p < 0.05). But the effect of age of dam and type of birth were not significant (p > 0.05) on the longevity of lamb’s life as well as survival rate. The survival rate and hazard ratio of lambs born in the first vs. the second months were higher vs. lower than those in the third month respectively. The male lambs suffered from a lower survival rate and higher hazard ratio than the females. Lambs with medium birth weight benefited from a higher survival rate and lower hazard ratio than lambs with either too low or too high birth weights. Although, lambs born from younger and older dams suffered from lower survival rates and higher hazard ratios, but they did not any significant differences with lambs born from middle aged dams. Twin lambs suffered from lower survival rates and higher hazard ratios than single lambs, but the differences were not significant. According to the results obtained in this study, the effect of non genetic factors on lamb’s survival rate to yearling age, achieved from liner and non linear models were similar and to increase the survival rate by correcting the non genetic factors, one could use the results obtained from either linear or non linear models.