عرفان اسلامي و شان اخلاقي حيوانات

Islamic Mysticism and Moral Status of Animals

شان و جايگاه اخلاقي حيوانات از جمله مهم‌ترين مسايل در حوزه اخلاق كاربردي است. گروهي از متفكران همچون دكارت، آگوستين، آكويناس، و لاك با طرح برخي تفاوت‌هاي ادعايي معتقدند كه شاني از شيون اخلاقي براي حيوانات متصور نيست. از‌اين‌رو، هيچ وظيفه يا مسوليتي در‌برابر حيوانات متوجه انسان‌ها نيست. دسته‌اي ديگر، از جمله بنتام، ميل و سينگر، با به چالش كشيدن آن ادعاها معتقدند حيوانات نيز كمابيش از شاني اخلاقي برخوردارند. از‌اين‌رو بدرفتاري با حيوانات نارواست. مولفان در اين مقاله مي‌كوشند با بررسي متون صوفيه، تفاوت‌هاي انسان و حيوان را از منظر صوفيه ترسيم كنند و با مقايسه آن‌ با ديدگاه‌هاي مطرح شده در فلسفه مغرب‌زمين، دركي از مبناي وظيفه انسان در‌برابر حيوانات را در تصوف به‌دست دهند. همچنين نوعي وظيفه‌مندي يا خوش‌رفتاري در‌برابر حيوانات در تصوف مطرح است، اما مباني آن با مباني مطرح‌شده از‌سوي فيلسوفان معاصر به‌كلي متفاوت است. مباني خوش‌رفتاري با حيوانات در تصوف عبارتند از «شفقت» و «عشق».

The ethical status and place of animals is among the most important issues in the applied ethics. Some thinkers like Descartes, Augustine, Aquinas, and Locke, by putting forth some contented differences, maintain that no ethical status can be perceived for animals. Hence, human beings do not have any responsibility or duty towards animals. Some other thinkers, including Bentham, Mill and Singer, by challenging those contentions, argue that animals more or less have some ethical status. Therefore mistreatment of animals is not allowed. Attempts have been made in the present paper to depict the differences between animals and human beings from the viewpoint of mysticism. Also by comparing the mystical viewpoint with that of Western philosophy, attempts have been made to explain the foundations of human duty and responsibility towards animals. In fact, there is a kind of dutifulness towards and proper treatment of animals in Sufism whose foundations are totally different with those put forth by Western philosophy. Love and compassion are the bases of dutifulness towards and proper treatment of animals in Sufism.