تعيين توليد علوفه قابل دسترس با در نظرگرفتن عوامل موثر با استفاده از RSو GIS

Evaluation of forage production accessibility with considering effective factors using RS and GIS

ارزيابي توليد علوفه يكي از مسايل مهم در تعيين ظرفيت چراي مراتع محسوب مي شود. شكي نيست كه تمامي علوفه توليد شده در مراتع به طور يكسان قابل دسترس نمي باشد و عوامل مختلفي ميزان در دسترس بودن علوفه را تحت تاثير قرار داده و آن را محدود مي نمايند. در اين تحقيق، عوامل تاثيرگذار بر دسترسي به علوفه مورد بررسي قرار گرفت. پس از بررسي منابع متعدد، فاكتورهايي مانند فاصله از منابع آبي، تراكم گياهان بوته اي و درختچه اي، شيب و كاربري اراضي از عمده ترين عوامل كاهش‌دهنده دسترسي به منابع علوفه اي تشخيص داده شد. توليد با استفاده از روش قطع و توزين و تراكم با استفاده از روش فاصله اي اندازه گيري گرديد. به منظور بالابردن دقت داده هاي حاصل از 18 شاخص گياهي و نسبت باندي مختلف استفاده شد تا بهترين شاخص تعيين گردد. در ابتدا توليد به عنوان متغير مستقل (X) و شاخصهاي گياهي به عنوان متغير وابسته (Y) وارد نرم‌افزار آماري SPSSگرديدند. سپس نقشه توليد براساس برازش بهترين مدل رگرسيوني ايجاد گرديد. آنگاه با تعديل همه عوامل محدودكننده در توليد براساس جدولهاي مربوطه، نقشه توليد قابل دسترس ايجاد گرديد. نتايج آماري نشان داد كه توليد با در نظرگرفتن شيب، تراكم گياهان بوته اي و درختچه اي و همچنين توليد با در نظرگرفتن كليه عوامل محدود كننده قابليت دسترسي، با توليد در حالت معمولي تفاوت معني داري (0.05p < ) را داشته اند، اما فاصله از منابع آبي‏ و ديگر كاربري‏ اراضي‏ تفاوت‏ معني‏ داري‏ را با روش معمول اندازه گيري توليد (حالتي كه هيچ يك از عوامل موثر در نظر گرفته نشود) نشان ندادند.

Evaluation of forage production is an important issue in determining grazing capacity of rangelands. There is no doubt that all forage production in rangelands is not evenly accessible and different factors affect the accessibility of forage. In this research, factors affecting forage availability were studied. After a wide literature review, factors of distance from water supplies, density of shrubs, slope and land uses were identified as the main factors preventing forage accessibility. Forage production and shrub density were respectively measured using clip and weighing method in quadrates and distance method. Forage production measurements in representative area were extrapolated to the whole area using IRS satellite images. In this research, 18 vegetation indices were examined as forage production data (independent factor) were regressed against vegetation indices values (dependent factor) using SPSS. Map of forage production was created based on the best fit regression. Then, with adjusting all limiting factors, the map of accessible forage production was created based on the tables. The maps were illustrated and available forage was calculated after implementing adjustment of each factor. Statistical results showed significant differences (p?0.05) between forage production with considering slope and shrub density and forage production based on all limiting factors of forage accessibility. While distance from water supplies and other land uses had no significant effect on forage production.