عوامل تاثير گذار بر نحوه مقابله با استرس در زنان كارگر بر پايه «الگوي تلفيقي نظريه رفتاربرنامه ريزي شده و خودكارآمدي»

Effective factors on coping with stress among employed women based on integrated model of planned behavior and self-efficacy

شيوه‌هاي مقابله با استرس مهم‌تر از ماهيت خود استرس است. مقابله با استرس از رفتارهاي ارتقاي سلامت بوده و رفتار تحت تاثير عوامل پيچيده‌اي است. نظريه رفتار برنامه ريزي شده يك نظريه شناختي ـ اجتماعي است كه چارچوب مفيدي براي درك و پيش بيني رفتارهاي بهداشتي فراهم مي‌نمايد و تلفيق آن با سازه خودكارآمدي توان پيشگويي كنندگي آن را افزايش مي‌دهد. اين مطالعه يك رويكرد كيفي بر پايه «الگوي تلفيقي نظريه رفتار برنامه ريزي شده و خودكارآمدي» با هدف شناخت عوامل موثر بر رفتار مقابله با استرس در زنان كارگر است. نمونه‌هاي مورد مطالعه 70 نفر از زنان كارگر 20 تا 45 ساله شاغل در كارخانجات شهرك صنعتي عباس آباد پاكدشت بودند كه در قالب ده گروه هفت نفره در جلسات بحث گروهي متمركزحضور يافتند. نمونه گيري مبتني بر هدف و با حداكثر تنوع صورت پذيرفت. پس از جمع آوري اطلاعات، قابليت اعتبار، قابليت اطمينان، قابليت تصديق و قابليت انتقال رعايت شد. تحليل داده‌ها نيز باروش تحليل محتوا به شيوه قرارداد انجام شد. نگرش اكثر زنان كارگر به استرس به عنوان عامل موثر بر سلامت جسم و روح، غيبت از كار و افت كيفيت كار بود. اكثر شيوه‌هاي مقابله با استرس عبارت بودند از: فرياد كشيدن، تخليه استرس به ديگران، صبر و سكوت، دعا خواندن و معنويات، گوش دادن به موسيقي و قدم زدن. اهميت به نحوه درك و حمايت از سوي خانواده و كارفرما مهم‌ترين هنجار انتزاعي؛ همچنين روحيه حساس و ضعيف، نداشتن امنيت شغلي، شرايط كار پرفشار، خستگي و نداشتن آگاهي از مهارت‌هاي برخورد با استرس، مهم‌ترين موانع درك شده بود. با آموزش مهارت‌هاي زندگي، درك و حمايت اجتماعي بهتر و ايجاد امكان مشاوره خودكارآمدي و قصد زنان در مقابله با استرس افزايش خواهد يافت. با برقراري جلسات منظم، تشويق زنان به انعكاس نارسايي‌ها و مشكلات محيط كار، آموزش مهارت‌هاي مقابله با استرس و راه اندازي مراكز مشاوره در محل كار مي‌توان گامي موثر در جهت پيشبرد ارتقاي سلامت روان در زنان كارگر برداشت.

Objective (s): Coping with stress is more important than the nature of stress itself. Coping with stress is a health promotion behavior and behavior is influenced by unintelligible factors. Theory of planned behavior makes a useful framework for understanding the health behavior and designing appropriate training. Integrating the theory of planned behavior with self-efficacy will increase the predictive capability of the theory. Methods: This research is a qualitative approach based on the “Integrated Model of Planned Behavior and Self-efficacy”. Total 70 women aged between 20-45 works in industrial factories are chosen by purposeful sampling with maximum diversity to participate in focus group discussion. Ten group interviews in the form of seven groups of ten were conducted. After collecting information, analyzing data from the conventional method of content analysis was conducted. Results: Results showed that the majority of women workers have the attitude that stress is the effective factor on body and spirit health and also a cause of job absence and decreased quality of work in work places. Shouting, emptying stress on others, patience and silence, preying, listening to music and walking are the majority of techniques that women workers use to cope with stress. Significance and effects of understanding and social support are subjective norms of women workers. Susceptible morale, lack of job security, weakness, and working with pressure and lack of knowledge and skills of coping with stress are the most important barriers of coping with stress in women workers .results showed that training the methods and skills of coping with stress and increasing supports in work places and home; could empower women to have more self-efficacy and intention to cope with stress. Conclusion: By rehabilitations of regular sessions and consulting and persuasion of women to reflect the problems in workplace; and also by informing and training the methods and skills of coping with stress; we can move toward a way of promoting health in our society.