بررسي رابطه پوشش گياهي با خاك در اراضي شور استان قم

Assessment of relationship between vegetation and salt soil in Qom province

در اين تحقيق رابطه ي پوشش گياهي و خاك در اراضي شور استان قم مورد مطالعه قرار گرفت. اين منطقه كه در مركز ايران قرار دارد؛ داراي مساحت 14631 كيلومترمربع با احتساب سطح درياچه نمك مي باشد. در اين مطالعه به منظور تفكيك اوليه جوامع گياهي از روش فيزيونوميك- فلوريستيك- اكولوژيك و براي مطالعه ي پوشش گياهي منطقه از روش كوادرات گذاري استفاده شد. در اين بررسي از كوادرات-هايي با ابعاد10 ×10 و به تعداد 10 عدد براي هريك از تيپ هاي گياهي بهره گيري شد. براي مستقر كردن كوادرات ها در يك جامعه از روش نمونه برداري تصادفي طبقه بندي شده استفاده شد. در اين مطالعه 11 عامل مربوط به خاك در 48 تيپ مرتعي مورد بررسي قرار گرفت. با استفاده از روش آناليز خوشه اي 13 جامعه ي گياهي در منطقه تفكيك شد. به منظور تعيين اثر عوامل محيطي بر استقرار پوشش گياهي از روش رسته بندي CCA( آناليز تطبيقي متعارفي) با استفاده از نرم افزار CANOCO استفاده شد. نتايج رسته بندي نشان داد كه عوامل محيطي مانند هدايت الكتريكي، آهك، سديم، گچ، پتاسيم و كلسيم بيشترين نقش را در استقرار و گسترش جوامع گياهي منطقه مورد مطالعه دارند. همچنين گياهان تيره اسفناجيان در مقايسه با گياهان تيره گندميان، از مكانيزم هاي مقاومت به شوري كارآمدتري برخوردار مي باشند. در شوره-زارها با تغييرات تدريجي در رطوبت خاك، منطقه بندي گونه ها و تيپ-هاي مختلف گياهي به صورت نوارهاي موازي درمي آيند. پس وجود پستي بلنديهاي هر چند ناچيز در سطح زمين، از عوامل مهم تغيير شرايط شيميايي و فيزيكي خاك بوده و طبيعتاً باعث شكل گيري رويشگاه هاي خاص براي گونه هاي گياهي مختلف مي شود.

In this research relationship between vegetation and salt soil in Qom province was studied. The study area situated in central Iranian which is about 14631 km2 with Salt Lake. In this study, first considered region condition including the geographical position, geological history, pedology and climate. The aim of this study was assessment of plant communities of area and their relationship with soil. Primarily the vegetation types were distinguished at the field with physiognomic-floristic-ecologic method. The species data were gathered with stratifield random sampling method using the 10m by 10m quadrats recording the species covers, litter, bare soil, stone and gravel cover in the quadrat. In this study were considered 11 soil factors in 48 types of rangeland. Using cluster analysis was separated 13 plant communities in the region. To determine the effect of environmental factors on the establishment of vegetation was used CCA ordination method using software CANOCO. Ordination results showed that environmental factors such as electrical conductivity (EC), lime, sodium (Na), potassium (K) and calcium(Ca), are studied the most important role in the establishment and expansion of areas plant communities. Also plants of Chenopodiceae family compared with plants of Poaceae family have efficient mechanisms of salt tolerance. In salt lands gradual change of soil moisture, zoning of different species and vegetation types to come in parallel strips. Thus topography of the ground, although small, are the main factors of soil chemical and physical changes, and naturally caused the formation of specific habitat for various plant species.