ارزيابي نشست حاصل از تراكم خاك‌هاي دستي در غرب شهر مشهد

Evaluation of Man-made Soil Ground Subsidence in West of Mashhad City

در اين مقاله دلايل فرونشست زمين در خيابان انديشه واقع در شمال غرب شهر مشهد بررسي شده است. نشست در اين منطقه هم‌زمان با بهره‌برداري از ساختمان‌هاي مسكوني در سال 1387 شروع شد و باعث نشستي حدود 5/1 متر و تخريب كامل 4 واحد مسكوني و آسيب ديدن بيش از 15 واحد مسكوني ديگر گرديد. بررسي عكس‌هاي هوايي قديمي منطقه نشان داد كه اين منطقه بخشي از مخروط‌افكنه كال جهل بازه است و مسيل‌هاي اين محدوده در گذشته محل تخليه نخاله ساختماني بوده است. براي ارزيابي ضخامت و خصوصيات خاك دستي 46 گمانه دستي حفر گرديد و 9 سونداژ ژيوالكتريك با آرايش شلومبرگر برداشت گرديد. براساس بررسي فوق نقشه هم‌ضخامت آبرفت در منطقه تعيين گرديد. نتايج اين بررسي نشان داد كه ضخامت خاك دستي در برخي نقاط به بيش از 9 متر مي‌رسد. نتايج آزمايش‌هاي صحرايي حاكي از وجود تفاوت مشخصي بين دانسيته خاك دستي و بكر است. به‌طوري‌كه متوسط دانسيته خاك‌هاي دستي 55/1 گرم بر سانتي‌متر مكعب و متوسط دانسيته خاك‌هاي برجا بيش از 8/1 گرم بر سانتي‌متر مكعب به‌دست امد. آزمايش‌هاي رمبندگي حاكي از پتانسيل بالاي رمبندگي خاك‌هاي دستي در منطقه است. هم‌چنين رابطه خطي و معكوسي بين دانسيته و درصد نشست خاك وجود دارد.

In this paper, reasons of land subsidence in Andisheh street area in Northwest of Mashhad city are investigated. The subsidence in this area began simultaneous with the using of constructed building in 2008. This phenomenon results to 1.5 meter ground subsidence and 4 residential buildings were completely destroyed and 15 other buildings became out of service. Aerial photographs indicate that this area is a part of Chelbazeh Fan and the streams of area were used for storage area of demolition wastes in the past. For evaluation of thickness and properties of man-made soils in this area, 46 handy boreholes were excavated and electrical resistivity were measured in 9 points. Finally, the isothickness map of man-made soil is prepared based on the results of geotechnical and geoelectrical studies. The results of in situ tests showed a clear difference between the density of man-made and natural soil. The average density of man-made and in situ soil were 1.55 g/cm3 and more than 1.8 g/cm3, respectively. The collapsibility tests showed that the man-made soil has high potential of collapsibility and there is an inverse linear relationship between settlement percentage and soil density.