بررسي و مقايسه سه مدل مختلف نفوذپذيري با استفاده از نتايج آزمايش‌هاي استوانه مضاعف

A Comparative Study of Three Infiltration Models by Using Double Ring Tests

نفوذ آب در خاك حوضه آبريز به عوامل مختلفي بستگي دارد. هر حوضه آبريز بنا بر اقليم و شرايط و ساختمان خاك خاص خود، خصوصيات منحصر به‌فردي دارد. در اين تحقيق سواحل دو رودخانه دايمي استان بوشهر (رودخانه مند در شهرستان دشتي و رودخانه باهوش در شهرستان تنگستان) بررسي شده است. ميزان نفوذ عمودي آب به خاك با روش آزمايش صحرايي استوانه مضاعف با سه تكرار (در 120 چاهك) براي كنترل و تعيين مدل مناسب و محاسبه ضرايب 3 مدل نفوذپذيري كاستياكف، فيليپ و حفاظت خاك آمريكا SCS اندازه‌گيري شد. با استفاده از نرم افزارهاي محاسباتي منحني‌هاي ميزان نفوذ و نفوذ تجمعي رسم شد و براي هر مدل برنامه‌اي به زبان ويژوال بيسيك نوشته شد تا ضريب مدل‌ها با كم‌ترين خطا نسبت به منحني‌هاي به‌دست آمده از آزمايش‌ها، به‌عنوان بهترين ضرايب به‌دست آمده تعيين كند. هر برنامه با قرار دادن حالت‌هاي مختلفي از ضرايب، مدل‌ها را به‌طور مجزا با نتايج آزمايش‌هاي ميداني تطابق داده و ضمن نمايش ميانگين مقدار خطا بهترين ضرايب منطبق با محدوده سواحل رودخانه را به‌عنوان خروجي محاسبات نشان مي‌دهد. نتايج نشان مي‌دهد كه براي محدوده سواحل رودخانه باهوش تنگستان مدل نفوذپذيري حفاظت خاك آمريكا SCS نسبت به مدل فيليپ و كاستياكف خطاي كم‌تري دارد و مدل فيليپ نسبت به مدل كاستياكف و SCS آمريكا تناسب و تطابق بيش‌تري با محدوده سواحل رودخانه مند دشتي دارد.

The Water infiltration rate of a catchment area depends on a number of parameters. Each catchment area has its own peculiar infiltration features, depending on its climate and soil structure This research is a study and comparison of the banks of two permanent rivers of Bushehr Province (Iran), namely, the Mond and the Bahoosh, in the County of Tangestan. In order to determine and check the best penetration model and to calculate the infiltration coefficients of the Kostyakov-Lowese, SCS, and Philip models, the vertical water penetration rate of the soil was measured using field Double Ring tests (repeated for three times) in 60 test pits. Using computing software, the infiltration and aggregate infiltration rates’ curves were drawn and a Visual Basic software program was used for each model to specify the best coefficients, that is, those with the highest correlation with the curves. Results show that, for the Bahoosh riversides, the American SCS infiltration model has less errors than the Philip and Kostyakov-Lowese models, and for the Mond riversides, the Philip model is better than the Kostyakov-Lowese and American SCS models.