بررسي گونه هاي مشاهده شده جنس آفتاب‌پرست از تيره گاوزبانيان در محيط هاي رودرال و زگتال شهر همدان (غرب ايران)

A Study of Observed Species of Heliotropium L. in Segetal and Ruderal Environments of

طي سال‌هاي 1390- 1388 برخي از مناطق رودرال و زِگِتال درون شهر همدان و حومه آن (تا شعاع 20 كيلومتري) شامل تعدادي از مزارع، باغ‌ها، فضاهاي سبز، زمين‌هاي باير و نيز حاشيه مسيرهاي رفت و آمد (خيابان‌ها و اتوبان‌ها)، از نظر حضور و پراكندگي جنس آفتاب‌پرست1 مقايسه‌ فلوريستيكي-اكولوژيكي شدند. اين جنس با 74 گونه به‌عنوان يكي از پرگونه‌ترين جنس هاي تيره گاوزبانيان2 براي ايران معرفي مي‌شود. دو گونه هليوتروپيوم اوروپيوم3 و هليوتروپيوم نويآنوم4 تاكنون در محدوده درون و حومه شهر همدان مشاهده شده اند. پراكندگي وسيع گونه هليوتروپيوم اوروپيوم با درجه‌هاي هم‌روبي H 4, 5, 6 به‌عنوان عنصري نيوفيت رودرال- زگتال، در محيط هاي مرطوب (باغ‌ها، زمين-هاي زراعي رها شده، حاشيه راه‌ها) و نيز در محيط هاي خشك (ميان شكاف سنگ فرش‌ها و آسفالت‌ها، كنار ديوارها و غيره) معرف تطابق بالاي اين گونه با بسياري از محيط هاي رودرال درون و حومه شهر همدان است. گونه هليوتروپيوم نويآنوم با درجه هم‌روبي H4، بسيار محدود و تنها در يك مكان درون شهري و نيز به تعداد ناچيزي در حومه آن مشاهده شد.

Some ruderal and segetal areas inside Hamedan city and its suburb (in a radius of 2o km) involving some of farms, gardens, green spaces, waste lands and also margin of terrific regions (streets and superhighways) were compared based on ecological-floristically view in relation to presence and dispersal of Heliotropium genus between 2010 -2011. This genus with 74 species is introduced as one of the Boraginaceae family genus for Iran, which has many species. Heliotropium europaeum L and Heliotropium noëanum Boiss. Have already been observed inside Hamedan city and its suburb. Extensive dispersal of H. europaeum L. species with H 4, 5, 6 hemeroby degrees as an segetal-ruderal neophyte element, in humid areas (such as gardens, left farm lands, beside roads) and also in dry regions (such as between pavings and asphalts clef, beside walls, etc.) indicates high adaptation of this species with many ruderal biotops inside Hamedan city and its suburb. H. noëanum Boiss. with H4 hemeroby degree, was observed limitedly and only in one urban site and also in a few number in the suburb.