بررسي تنـوع توده‌هاي سپيدار (Populus alba) برپايه صفات مورفولوژيكي برگ در استان‌هاي اصفهان و زنجان

Using Morphological Traits for Identification of Poplar (Populus alba) Stands in Iran (Esfahan and Zanjan Provinces)

تنوع ژنتيكي مناسب امري مهـــم براي افزايش توانايي سازگـاري توده‌هـاي صنوبركاري شده در برابر تغيـير شرايـــط محيـطي است. از ايـن رو بررسي ميـزان تنـوع ژنتيـكي توده‌هـاي صنوبركـاري شده به منظور اتخاذ استراتژي حفاظت و توسعه، جهت مديريت پايدار و استمرار توليد چوب امري ضروري به نظر مي‌رسد. براين اساس در تحقيق حاضر از ميان توده‌هاي سپيدار (Populus alba/white poplar) كشت شده در دو استان اصفهان و زنجان، درختان متعلق به 7 توده برپايه 17 صفت مورفولوژيكي برگ از لحاظ وجود گوناگوني ژنتيكي مورد بررسي قرار گرفتند. به منظور يكسان‌سازي شرايط محيطي، قلمه‌ها در قالب طرح آزمايشي بلوك‌هاي كامل تصــادفي در 3 تكرار در محل ايستــگاه تحقيقاتي البرز كرج كاشته شدند. اندازه‌گيري صفات مورفولوژيك در اواسط فصل رويش انجام شد و داده‌هاي حاصل با استفاده از تجزيه واريانس و تجزيه خوشه‌اي مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج حاصله از تجزيه واريانس، گوناگوني در سطح توده‌ها را از لحاظ 10 صفت مورفولوژيكي آشكار كرد و تجزيه خوشه‌اي توانست به خوبي توده‌هاي دو استان را در گروه‌هاي مجـزا تفكيك كند طوري كه سطح تنوع ژنتيكي توده‌هاي استان زنجان بيشتر از توده هاي استان اصفهان ارزيابي شد. نتايج نشان داد كه صفات مورفولوژيكي در شرايط محيــطي يكسـان مي‌توانند قرابـت‌ها و تفاوت‌هاي بين توده‌هـا را آشكـار كنند.

Genetic diversity is important for long time survival of poplar cultivations and will increase their adaptation against environment changes. Therefore, in order to adopt strategies for conservation and development, it is necessary to estimate the amount and distribution of genetic diversity in existing populations of poplar. In this study, for estimating genetic diversity between and within 7 stands of Populus alba established in Esfehan and Zanjan provinces, morphological traits were measured. In order to assimilate environmental conditions, cuttings were planted under randomized complete blocks design with 3 replications. In the middle of growing season, 17 morphological traits were measured and data were analyzed using analysis of variance, t-test and cluster. Results showed significant differences observed between stands. By using cluster analysis, stands were classified in 2 groups on the base of 2 different provinces. Results showed that in homogeneous conditions, morphological traits could reveal diversity and similarity in poplar stands. Key Words: Morphological Traits, Populus Alba, Genetic Diversity, Leaf Characteristics