عوامل موثر بر تصميم گيري خانواده‌هاي بيماران مرگ مغزي در اهداي عضو: يك مطالعه كيفي

Factors influencing organ donation decisions by brain death patientsʹʹ families: a qualitative study

مطالعات نشان داده‌اند عواملي متعددي با توجه به زمينه اجتماعي، فرهنگي و سازماني در تصميم خانواده براي اهداي عضو موثرند. اين مطالعه با هدف كشف عوامل موثر در تصميم گيري خانواده‌هاي بيماران مرگ مغزي در اهداي عضو انجام گرديد. اين تحقيق يك مطالعه كيفي با تمركز بر رويكرد تحليل محتوا است. فرايند جمع آوري داده‌ها مشتمل بر 38 مصاحبه غيرساختارمند و عميق با 14 خانواده رضايت داده و نيز 12 خانواده رضايت نداده به اهداي عضو همراه با يادداشت‌هاي عرصه است. نمونه گيري به صورت هدفمند در مركز مديريت پيوند دانشگاه علوم پزشكي مشهد از مهرماه 1388آغاز و تا مرحله اشباع ـ آذر 1389 ـ ادامه يافت. تحليل كيفي محتواي داده‌هاي مصاحبه و يادداشت در عرصه، منجر به استخراج شش مضمون گرديد كه بيانگر ماهيت و ويژگي‌هاي عوامل موثر در تصميم خانواده‌هاي مرگ مغزي در اهدا يا عدم اهداي عضو شامل اين موارد بودند: پذيرش مرگ مغزي، آمادگي شناختي، كيفيت و زمان مواجهه، ميانجي‌هاي تصميم ساز، تعاملات خانوادگي و باورها و انگيزه‌ها. نتايج اين مطالعه نشان داد عوامل متعددي در اهداي عضو موثرند. كشف و تبيين اين عوامل به سياست گذاران و مديران براي برنامه ريزي و مداخلاتي در ارتباط با فرهنگ سازي و تسهيل در اهداي عضو كمك مي‌نمايد. به علاوه توصيه مي‌شود تيم مراقبتي و درماني از درك خانواده نسبت به مفهوم مرگ مغزي و برگشت ناپذيري آن مطمين شده و اطلاعات شفاف و كامل دراين رابطه به خانواده بدهند.

Objective (s): To explore various effective factors relevant to the decision for organ donation of Brain-Death patient’s family. Method: This study is a qualitative research with its focus on the content analysis approach. Data collection process included 38unstructured in- depth interviews with 14 Brain-Death patientʹs families (totaling 34 participants) who announced their consent to donate their patient’s organ and so with 12 families who refused from organ donation and field notes. Sampling method begun as purposive in transplantation management center in Mashhad University of medical science - October 2009 -and continued until data saturation occurred in December 2010. Results: Qualitative content analyses of interviews and filed notes resulted to six main themes were extracted from the current dataset that showed the most important factors which influenced family’s decision making process These were included: brain death acceptance, cognitive preparation,confrontationʹs quality and time, decision makeing mediatorsʹ, familial interactions, bleives and motivators. Conclusion: The results showed a number of factors are influential in organ donation that Discovering and explaining these factors help policy makers and administrators to planing and interventions in relation to culture-building and facilitate organ donation. Also recommended medical team team ensure families understand the concept of brain death and its irreversibility and give thems clear and complete information.