بررسي ارزش غذايي گندميان، پهن برگان علفي و بوته اي ها در مراحل مختلف فنولوژي

Investigation on Nutritive Value of Grasses, Forbs and Shrubs in Different Phenological Stages

از مهمترين اشكال رويشي كه در تغذيه دام ها در مناطق خشك و نيمه خشك نقش دارند، گندميان، بوته‌اي ها و پهن برگان علفي هستند. به دليل كوتاه بودن شرايط مطلوب رشد و شرايط سخت محيطي، گياهان بوته اي نقش عمده اي در تغذيه دام و پايداري اين اكوسيستم ها بازي مي كنند. به منظور بررسي ارزش غذايي اشكال رويشي مختلف نمونه برداري در سه مرحله فنولوژي (مرحله رويشي، گلدهي و بذردهي) با سه تكرار و در هر تكرار پنج پايه گياهي برداشت و مخلوط شد. سپس شاخص‌هايي همچون پروتيين خام، الياف نامحلول در شوينده اسيدي، هضم‌پذيري ماده خشك، انرژي متابوليسمي و عناصر فسفر و كلسيم مورد بررسي قرار گرفت. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از تجزيه واريانس يكطرفه و آزمون دانكن انجام شد. نتايج نشان داد كه اشكال رويشي مختلف ارزش غذايي متفاوتي نسبت به هم و همچنين در طول مراحل فنولوژي دارند. مقدار پروتيين خام در پهن برگان علفي (2/13 درصد) بيشتر از بوته ها (2/11 درصد) و گندميان (9/9 درصد) بود و تفاوت معني-داري را نشان دادند. مقدار الياف نامحلول در شوينده اسيدي در گندميان با 2/42 درصد بيشتر از پهن برگان علفي با 5/36 درصد و بوته ها با 1/24 درصد بود و تفاوت معني دار داشت. هضم پذيري ماده خشك در بوته ها (3/68 درصد) بيشتر از پهن-برگان علفي (3/58 درصد) و گندميان (6/52 درصد) بود. نتايج همچنين نشان داد كه ميزان پروتيين خام در پهن برگان علفي از 1/20 درصد در مرحله رويشي به 1/3 درصد در مرحله بذردهي و براي گندميان از 4/14 درصد به ميزان 1/5 درصد و براي بوته ها از 1/12 درصد به 5/9 درصد كاهش يافت.

Grasses, forbs and shrubs are the most important life forms which have considerable role in livestock feeding in arid and semi-arid environment. Shrub plants have important role in the feeding of livestock and stability of range ecosystems because there are short favorite growth condition for other forms of range plants and fragile environment in these ecosystems. Sampling was carried out in three growth stages (vegetative, flowering and seed shatter) with three replications. Five individual plants of each species were collected in each replication and crude protein, acid detergent fiber, dry matter digestibility, metabolizable energy, phosphorus and calcium contents were measured in each mixed sample. One-way ANOVA and Duncan’s test were used to analyze the data. The results showed that different life forms have different nutritive values and varies during phenological stages. Amount of crude protein in forbs (13/2%) was higher than those of shrubs (11/2%) and grasses (9/9%) and indicated significant differences Result of acid detergent fiber indicated grasses had significantly higher acid detergent fiber (42/2%) than those of forbs (36/5%) and shrubs (24/1%). Dry matter digestibility in shrubs (68/3%) was higher than those of forbs (58/3%) and grasses (52/6%). Result also indicated that percent of crude protein decreased in the forbs from 20/1 to 3/1 and in grasses from 14/4 to 5/1 and in shrubs from 12/1 to 9/5 in vegetative to maturity stages respectively.