رخساره هاي رسوبي و روند ريز شوندگي رسوبات در رودخانه عشق‌آباد ـ سوله (جنوب غرب قوچان)

Sedimentary facies and downstream fining trend in Eshghabad-Suleh River sediments (SW Quchan)

حوضه آبريز عشق آباد ـ سوله با مساحت 365/81 كيلومتر مربع در جنوب غرب قوچان قرار دارد. رودخانه عشق آباد ـ سوله رودخانه اي با بار بستر گراولي است. در اكثر رودخانه هاي با بار بستر گراولي، اندازه ذرات به سمت پايين دست به صورت نمايي كاهش مي يابند. اين روند اساساً در ارتباط با حمل و نقل انتخابي ذرات در بستر رودخانه و سايش در طول حمل و نقل است. به منظور بررسي تغييرات اندازه ذرات و عوامل موثر در ريزشوندگي در اين رودخانه تعداد 34 نمونه رسوب از كانال اصلي رودخانه برداشت، آناليز و بر اساس آن 3 ناپيوستگي و 4 پيوستگي رسوبي تشخيص داده شده است. در اين حوضه در مقايسه با سايش، جورشدگي هيدروليكي نقش موثرتري در ريز شوندگي اندازه ذرات در هر يك از پيوستگيهاي رودخانه دارد. محاسبه پارامترهاي اندازه ذرات نشان مي دهد كه رسوبات رودخانه مورد مطالعه عمدتاً داراي جورشدگي بد و بسيار بد، كج شدگي مثبت و كشيدگي پهن تا كشيده مي باشند. عناصر ساختاري موجود در اين رودخانه ازگراول ماتريكس پشتيبان (Gmm)، گراول دانه پشتيبان (Gcm)، گراول با لايه بندي افقي (Gh)، ماسه با لايه بندي افقي (Sh)، گل لاميناسيون دار (Fl) و گل توده اي (Fm) تشكيل شده است. رخساره هاي موجود در چهار عنصر ساختاري كانال (CH)، جريان گراويته اي (SG)، بار گراولي و اشكال لايه اي (GB) و رسوبات ريز خارج از كانال (FF) شكل گرفته اند. بر اساس نتايج حاصل، مدل رسوبي رودخانه عشق آباد ـ سوله بريده بريده با بار بستر گراولي است.

The Eshghabad-Sule drainage basin with about 81.365 Km2 is located in southwest of Quchan. The Eshghabad-Sule River is a gravel bar-bed river which its grain size decreased exponentially downstream. This may be related to selective transport of clasts on the streambed and abrasion during transport. To understand the grain size variations and effective factors in downstream fining, 34 samples have been analyzed. As results, 3 discontinuities and 4 sedimentary links were identified. In this basin, the role of hydraulic sorting in comparative with abrasion is more effective in downstream fining of grain size in each sedimentary link. Calculation of grain size parameters show that in this type of river, sediments are mostly poorly to very poorly sorted, positive skewed and platykurtic to leptokurtic. The identified lithofacies in this river are consist of matrix supported gravel (Gmm), grain supported gravel (Gcm), grain supported gravel with horizontal bedding (Gh), sand with horizontal bedding (Sh), laminated mud (Fl) and massive mud (Fm). Existing facies have formed in 4 architectural elements such as Channel (CH), Gravity flow deposits (SG), Gravel bars and Bed forms (GB) and Fine grain classtic deposits (FF). Based on identified facies associations and architectural elements, the sedimentary model of Eshghabad–Sule is gravelly braided river system.