تاريخچه دياژنتيكي و ارزيابي كيفيت مخزني بر اساس ويژگيهاي پتروگرافي و ژيوشيميايي بخش بالايي سازند سروك در تاقديس بنگستان، جنوب غرب ايران

Diagenetic history and reservoir quality based on petrographic and geochemical properties of Upper Member of Sarvak Formation in Bangestan anticline, SW Iran

سازند سروك از گروه بنگستان توالي كربناته اي از سيستم كرتاسه حوضه زاگرس مي باشد. در اين مطالعه برش تنگ بولفارس از اين سازند در 60 كيلومتري شرق شهرستان رامهرمز (استان خوزستان) در بخش جنوبي تاقديس بنگستان با سن سنومانين ـ تورونين و با ضخامت 170 متر مورد مطالعه قرار گرفته است. با استفاده از مطالعات ميكروسكپهاي پلاريزان و كاتدولومينسانس، فرآيندهاي دياژنتيكي موثر بر سازند سروك و توالي پاراژنتيكي آن در منطقه مورد مطالعه تفسير گرديد. مهمترين فرآيندهاي دياژنتيكي كه سنگهاي آهكي بخش بالايي سازند سروك را تحت تاثير قرار داده اند شامل ميكريتي شدن، نيومورفيسم، سيماني شدن، فشردگي مكانيكي، فشردگي شيميايي، انحلال، شكستگي و تشكيل رگه هاي كلسيتي است. به طور كلي فرآيندهايي مانند انحلال، شكستگي و در شرايط خاصي استيلوليتي شدن موجب افزايش كيفيت مخزني در توالي مورد مطالعه شده است و فرآيندهاي ميكريتي شدن، سيماني شدن، فشردگي و تشكيل رگه هاي كلسيتي از پتانسيل اين سازند براي ايجاد يك مخزن هيدروكربوري كاسته است. نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه فرآيندهاي مخرب تاثير بيشتري داشته و به طور كلي كيفيت مخزني بخش بالايي سازند سروك در اثر دياژنز كاهش يافته است. همچنين مطالعه عناصر اصلي و فرعي بيانگر بسته تا نيمه بسته بودن سيستم دياژنتيكي و تركيب كاني شناسي اوليه كلسيت پرمنيزيم براي كربناتهاي سازند مورد مطالعه است. شرايط آب و هوايي ديرينه در زمان تشكيل سازند سروك بر اساس نمودار Sr/Na در برابر Mn، مشابه شرايط آب و هوايي مناطق معتدله بوده است.

Sarvak Formation of Bangestan Group (Cenomanian-Turonian) is a carbonate sequence of Cretaceous system in the Zagros Basin. In this research, an outcrop of this formation in Tang-e-Bulfares, about 60 Km east of Ramhormoz (Khuzestan Province) and in southern part of Bangestan anticline, has been studied. Diagenetic processes that have affected Sarvak Formation were evaluated using polarizing and cathodoluminescence microscopes and the paragenetic sequence of were interpreted. The most important diagenetic processes which have involved limestones of upper part of Sarvak Formation include: micritization, neomorphism, cementation, mechanical compaction, chemical compaction, dissolution, fracturing and development of calcitic veins. In general, processes such as dissolution, fracturing and in specific conditions stylolitization have increased reservoir quality in the studied section and the processes of micritization, cementation, compaction and development of calcitic veins have decreased the potential of this formation as a suitable petroleum reservoir. The results of this research reveal that destructive processes have had more influence and so the reservoir quality of the upper part of Sarvak Formation has been reduced by diagenesis. Also, study of major and minor elements reveals a closed to semi-closed diagenetic system and probably the high Mg-calcite was a primary mineralogy for carbonate rocks of the studied formation. Based on the Sr/Na versus Mg graph, palaeoclimatic conditions during deposition of the Sarvak Formation may have been similar to the present-time temperate regions.