اندان هالر: شاخص تاكسونوميك براي تفكيك بين گونه اي كنه هاي Hyalomma anatolicum و Hyalomma asiaticum (Acari: Ixodidae)

Haller’s organ: A taxonomic character for differentiating Hyalomma asiaticum and Hyalomma anatolicum ticks (Acari: Ixodidae)

اهميت دامپزشكي و پزشكي كنه هاي جنس هيالوما (.Hyalomma Spp) از نظر انتقال بيماري هاي مرتبط، امري بديهي و ثابت شده است. كنه هاي اين جنس از نظر تاكسونومي و تشخيص همواره مورد بحث بوده اند. گاهي اوقات تشخيص دقيق دو گونه نزديك به هم Hyalomma anatolicum و Hyalomma asiaticum موجود در فون ايران از نظر مرفولوژيكي بسيار مشكل است. هدف از مطالعه حاضر بررسي و توصيف خصوصيات ظاهري اندام هالر (Haller’s organ) به عنوان يك عضو حسي و بويايي كنه ها و امكان استفاده از آن در تشخيص افتراقي اين دو گونه، با استفاده از ميكروسكوپ الكتروني روبشي (Scanning) بوده است. در اين بررسي نمونه هاي كنه از اراك (مركزي)، قاين (خراسان جنوبي)، بمپور و ايرانشهر (سيستان و بلوچستان)، جزيره قشم (هرمزگان)، سرخس (خراسان شمالي)، (سيستان و بلوچستان) و استان هاي خوزستان و لرستان جمع آوري شد. پس از تشخيص نمونه هاي نر با استفاده از كليدهاي شناسايي مختلف، اندام هالر با ميكروسكوپ الكتروني مورد بررسي قرار گرفت و تصاوير مربوطه تهيه شد. تفسير و مقايسه تصاوير به دست آمده اختلافات قابل توجهي را در الگوي كپسول اندام هالر گونه آسياتيكوم با گونه ي آناتوليكوم نشان مي دهد. اختلافات مشاهده شده اين اندام در گونه آسياتيكوم با گونه ديگر قابل توجه است. به نظر مي رسد بتوان با بررسي اين اندام در ساير گونه هاي هيالوما و حتي ساير جنس هاي كنه هاي سخت Ixodidae در ايران، به صفت تاكسونوميك افتراقي قابل توجهي دست پيدا كرد؛ لذا اندام هالر به عنوان شاخص مورفولوژيك مناسبي براي تفكيك بين گونه اي در كنه هاي جنس هيالوما توصيه مي شود.

Medically and veterinary importance of ticks of the genus of Hyalomma through transmission of related diseases is very obvious. The identification and taxonomy of species of this genus always have been controversial. Sometimes accuracy of morphological diagnosis of two closely related species Hyalomma anatolicum and Hyalomma asiaticum which are reported in fauna of Iran, is very difficult. The objective of present work was to study morphological characteristics of Haller’s organ as a sensory and olfactory organ of ticks for differential identification of both species by scanning electron microscope (SEM). Tick specimens were collected from Araak (Markazi province), Ghaen (Khorasan Jonoobi province), Bampour and Iranshahr (Sistan and Baluchestan province), Qeshm Island (Hormozgan province), Sarakhs (Northern Khorasan province), Khuzestan and Lorestan provinces. After diagnosis of male specimens via different systematic references, the Haller’s organs were studied by electron microscopy and outcome photos were prepared. The results of photos shown considerable differences between Haller’s organ capsular pattern of H. asiaticum compared to H. anatolicum. It seems that this measure has potential to identify Hyalomma species and other Ixodids in Iran. Overall, our results suggested using Haler’s organ as a morphological index to separate different Hyalomma species.