تضاد طبقاتي و پيامدهاي آن در مقامات بديع‌الزمان همداني

The Caste Contrariety and its consequenees in Badi Al-Zaman’s Maqamat

مقامات بديع‌الزمان همداني معروف به «مقامات الكديه» كتابي است كه در قرن چهارم هجري به رشته تحرير درآمده و از همان دوران تاكنون مورد توجه محققان بسيار واقع شده است. آنان مقامات را از ابعاد گوناگون بررسي كرده اند. ولي ويژگي ساختاري مقامات به گونه‌اي است كه بيشتر اهتمام پژوهش‌گران را معطوف خود ساخته و سبب شده آنان كمتر به ابعاد معنايي اين اثر توجه داشته باشند. به همين سبب، برخي از پژوهش‌گران معتقدند تمام هم و غم بديع‌الزمان در گزينش و چينش الفاظ خلاصه شده، و معنا چندان از اهتمام او بهره نبرده است. افزون بر اين شماري ديگر بر اين باورند كه مقامات آموزش بي پرده نيرنگ بازي به ديگران است و از همين رهگذر، ارزش اخلاقي آن را زير سوال برده اند. ولي به نظر مي‌رسد مقامات، افزون بر ارزش ادبي از ارزش تاريخي و اجتماعي نيز برخوردار است. بديع‌الزمان به همان اندازه كه در گزينش واژگان خود وسواس به خرج داده و در عرصه واژه پردازي يكه تازي كرده، در اختيار موضوع نيز هوشيار بوده است. او از طريق انتخاب موضوع، ديوارهايي كه پيرامون ادبيات كشيده شده و آن را در پاره اي از درون‌مايه‌هاي معين محصور كرده بود درهم شكست و به درون جامعه و زندگي توده مردم نقب زد. در اين مقاله كوشيده‌ايم ميزان ارتباط ميان مقامات بديع‌الزمان و جامعه اي كه در آن مي زيسته است بررسي گردد تا ثابت شود ما با مطالعه مقامات نه تنها به آموخته هاي زباني خود مي افزاييم بلكه اطلاعاتي چند درباره زندگي مردم در قرن چهارم نيز به دست مي‌آوريم.

“Maqamat” ,Written by Badi Al-Zaman Hamadani, Known as “Maqamqt Al-Kodyah”, is a book written in 4th century (Hijra) and The scholars have paid attention to it from that age till now. Also the structure trait of Maqamat has absorbed effort of researchers to itself and lead them to have less consider to the meaning aspect of this book. Therefore some scholars believe That The Badi Al- Zaman’s efforts is compressed in word arrangement having no tendency to the meaning. Further some believes that Maqamat teaches straight trict and juggle to others, so it has no moral value. But we think Maqamat has historic and social value therewith literary value and Badi Al- Zaman has scrupled in topic choice as carefully as word and stylist choice. Because he smashes fences around literature which limited it to the specific topics, by choice beg as topic and burrowed in to the society and mass life. Thus in This article we try to peruse correlation between Maqamat and society to know we can increase our Linguistics teaching and more information about 4th century (Hijra) people by reading Maqamat.