انقلاب اسلامي ايران و گفتمان سياسي شيعه در عراق

Iranian Islamic Revolution and Shiite Political Discourse in Iraq

انقلاب اسلامي ايران گفتمان سياسي شيعه را در همه كشورهاي اسلامي متاثر كرده است، اما يكي از مهم ترين اين كشورها، عراق با اكثريت جمعيت شيعه و هم مرز با ايران است كه دوره تبعيد امام خميني(ره) در آن، موجب تحولاتي عميق در اين كشور شد؛ به گونه اي كه حوزه نجف را متحول كرد. بعدها كساني مانند شهيد صدر و آيت الله حكيم توانستند با تاسي از ايشان، نقش عمده اي را در عراق ايفا كنند. تحولات عراق بنا به دلايل ذكر شده و نيز به اين علت كه در دوره اي بخشي از خاك ايران بوده از اهميت بسزايي برخوردار است. با ابتنا بر مطالب مذكور، دغدغه اصلي پژوهش حاضر پاسخگويي به اين سوال بوده است كه "انقلاب اسلامي ايران چه بازتابي بر گفتمان سياسي شيعه در عراق داشته است؟" به همين منظور، تلاش شد با كاربست دو روش گفتمان لاكلا و موف و نظريه پخش، مدلي تحليلي ارايه شود كه در سنجه آن به ارزيابي فرضيه اصلي مقاله، اينكه "انقلاب اسلامي ايران با تاثيرگذاري خود موجب پويايي، فعال و انقلابي شدن انديشه سياسي تشيع در كشور عراق شده است،" پرداخته شود. به منظور اثبات فرضيه، سعي شد دوران حكومت صدام، گفتمان مقاومت و پس از سقوط وي، دو خرده-گفتمان مقاومت بر عليه تروريسم و اشغالگر خارجي، و گفتمان مشاركت در بعد داخلي مورد بررسي قرار گيرد.

The Islamic Revolution in Iran has influenced the Shiite political discourse throughout Islamic countries. Iraq is one of the most important countries in this regard. Imam Khomeini, during his exile in this country, brought about such profound developments in Iraq that resulted in major developments in the Najaf Hawza (Religious School). Then, other figures like Shahid Sadr and Ayatollah Hakeem, following Imam Khomeiniʹs model, played a significant role in Iraq. Thus, developments in Iraq gain great significance for these reasons and for the fact that it has been part of Iran in its past history. The present study has been an attempt to answer the following question: How has the Islamic Revolution of Iran influenced the Shiite political discourse in Iraq? Based on Lakla and Moaf Discourse Model and Dispersion/Diffusion Theory, the researcher developed a model of analysis by which to test the main hypothesis of the study: The Islamic Revolution of Iran has caused the Shiite political thought in Iraq to be more dynamic, active and revolutionary. The hypothesis-testing was done with a focus on Saddamʹs ruling period as resistance discourse period and two micro-discourse periods, namely, resistance against terrorism and foreign occupation, and internal participation discourse after Saddamʹs downfall.