بررسي و نقد نظريه‌هاي انديشه‌وران اقتصادي غرب درباره ماهيت پول

Criticize of Theories About Entity of Money in West Economics

غرض مردم از اطلاق لفظ پول بر چيزي، فايده پولي‌اي است كه از آن مي‌برند. اقتصاددان‌ها هم در اين جهت يعني بيان مفهوم پول، اختلافي با عرف مردم ندارند. لذا هنگامي كه از چيستي پول سوال مي‌كنيم، مقصود ما چيستي و ماهيت چيزي است كه الان وظايف پول را انجام مي‌دهد و ازآنجا كه تصور كامل و جامعي از حقيقت اين وجود خارجي كه هم‌اكنون پول است نداريم، لزوم نظريه‌پردازي درباره ماهيت آن آشكار مي‌شود. پاسخ به پرسش درباره ماهيت پول نه تنها براي اقتصاد اسلامي مهم و حياتي است بلكه براي اقتصاد غرب هم مهم و اساسي است. لذا به كنكاش در نظريات انديشه‌وران اقتصادي غرب كه پيشگام در اين زمينه هستند پرداختيم تا شايد به پاسخ قابل قبولي برسيم. در بين انديشه‌وران اقتصادي غرب دو نظريه اصلي درباره ماهيت پول قابل شناسايي است. نظريه متاليزم كه پول را در قالب كالا مي‌بيند و نظريه چارتاليزم كه آن را تنها يك مطالبه و بستانكاري مي‌داند، هدف اين دو مكتب توضيح ريشه‌ها، ماهيت و ارزش پول در چارچوب منطقي و تاريخي است. روبرو شدن مكتب متاليزم با چالش‌هاي اساسي و عدم پاسخگويي نيوكلاسيك‌ها به آنها باعث شده تا ديدگاه چارتاليست‌ها درباره ماهيت پول رونق بگيرد. اين ديدگاه مي‌گويد ماهيت و ذات پولي، پول رايج تحت قدرت منتشركننده باقي مي‌ماند نه تحت ارزش ذاتي ماده‌اي كه از آن ساخته مي‌شود. در اين ديدگاه اين ماليات‌ها هستند كه به پول ارزش مي‌دهند. ماسگريو و ديگران نقدها و اشكالات اساسي و مهمي بر اين ديدگاه وارد كردند، در نتيجه اين ديدگاه هم رضايت‌بخش نيست. اساسي‌ترين مشكل ديدگاه چارتاليست‌ها اين است كه جواب اثباتي و حلي به اين سوال مهم كه پول چيست نداده‌اند. از‌اين رو، هيچ يك از‌اين نظريات كاملاً رضايت‌بخش نيستند. در نتيجه لزوم نظريه‌پردازي جديد درباره ماهيت پول در اقتصاد اسلامي رخ مي‌نمايد.

This paper deals with the nature and function of money in conventional (western) theory. This is also an important issue for Islamic economists. In conventional theories money can be categorized in two major forms; Money as a commodity (metalism), and money as a claim (chartalism). This paper argues that conventional theory on money is not fully satisfactory on the role and function of money in either of its theoreizing forms. It examines the flaws and short comings of money in all its forms and concepts and calls for new concepts in theoreizing within Islamic paradigm of economic thought.