زمان انتظار متخصصان غدد: كمبود پزشك يا توزيع نامناسب؟

Waiting time to visit an endocrinologist in Iran: shortage of workforce or inappropriate distribution of patients?

محدوديت منابع در بخش سلامت خصوصاً منابع انساني يكي از عوامل موثر در سهميه‌بندي تقاضا و ايجاد صف انتظار براي دريافت خدمات است. بررسي زمان انتظار و عوامل موثر بر آن نقش مهمي در شناسايي وضعيت منابع ارايه خدمت و مديريت بهتر نظام‌ ارايه خدمت ايفا مي‌كند. در اين مقاله زمان انتظار پزشكان متخصص غدد جهت اولين ويزيت مورد بررسي و تحليل قرار گرفته است. اين مطالعه از نوع «مقطعي» و جمعيت هدف آن پزشكان فوق تخصص غدد كشور بود. نمونه‌گيري به روش آسان از بين متخصصان شركت كننده در همايش سالانه غدد سال 1387 انجام گرفت. 24 نفر اقدام به تكميل پرسشنامه نمودند. داده‌ها به وسيله پرسشنامه خود ايفا جمع‌آوري شدند. اين پرسشنامه خودساخته بوده و روايي ظاهر و محتوي آن با استفاده از نظرات متخصصان اين رشته بررسي و تاييد شده بود. بررسي يافته‌هاي حاصل از نظرات متخصصان حاكي از آن بود كه ميانه و متوسط زمان انتظار بيماران جهت اولين ويزيت توسط متخصصان غدد به ترتيب 15و30 روز (135-0 روز) است. 41/7 درصد از پزشكان مورد مطالعه امكان افزايش زمان ارايه خدمات باليني را به طور متوسط 10/8 ساعت در هفته اعلام كردند و متوسط زمان انتظار مراجعين به اين گروه حدود 14 روز بود. از بين عوامل مورد بررسي، فقط تعداد اشتغال با متوسط زمان انتظار پزشكان ارتباط داشت. (0/027=P) يافته‌هاي اين مطالعه نشان مي‌دهد كه با افزايش تعداد متخصصان زمان انتظار كاهش نخواهد يافت. درضمن بالا بودن متوسط زمان انتظار برخي از متخصصان غدد مورد مطالعه مي‌تواند ناشي از توزيع نامناسب بيماران بين پزشكان باشد. چنين به نظر مي‌رسد كه دليل ازدحام برخي مطبها تقاضاي بيشتر بيماران براي مراجعه به پزشكي خاص است نه كمبود نيروي انساني.

Objective (s): Shortage in human resources is an important challenge for health sector. It is the main cause of demand rationing and queues to receive services. Proper information about the present situation helps to manage queues and waiting time. This study aimed to estimate waiting time to visit an endocrinologist and provide practical solution for its management. Method: This was a cross - sectional study. Samples were selected from participants of the annual Iranian endocrinologist conference, 2008 in Tehran. Twenty four endocrinologist completed the questionnaires. The research tool was a self - administered questionnaire. Results: The study findings showed that the median and mean waiting time of endocrinologists was 15 and 30 days for first visit respectively (0 -135 days). Number of endocrinologistsʹ activity was the only variable that had positive correlation with waiting time (P= 0.027). About % 41.7 of endocrinologists had the possibility of increasing their clinical working hours by 10.8 hours per week. Conclusion: Waiting time to visit an endocrinologist seems occurred due to inappropriate distribution of patients and not the shortage of workforce.