اثر ساليسيليك اسيد و سديم نيترو پروسايد بر رشد و محتوي عناصر ضروري گياهچه‌هاي كلزاي بهاره رقم PF تحت تنش نيكل

Effect of salicylic acid and sodium nitroprusside on growth and essential elements content in spring canola seedlings cv. PF under nickel stress

اين پژوهش با هدف بررسي اثر ساليسيليك اسيد و سديم نيترو پروسايد بر رشد و محتوي عناصر ضروري گياهچه‌هاي كلزا تحت تنش نيكل در مجتمع آزمايشگاهي واحد علوم و تحقيقات دانشگاه آزاد اسلامي تهران انجام شد. براي اين منظور اثر برهم كنش نيكل، ساليسيليك اسيد (SA) و سديم نيترو‌‌ پروسايد (SNP) به عنوان دهنده‌ي نيتريك اكسيد (NO) در كلزاي (Brassica napus L.) رقم PF بررسي گرديد. گياهچه‌هاي 21 روزه به مدت ده روز در معرض غلظت‌هايي از نيكل (شاهد و5/0 ميلي مولار)، SA (شاهد و2/0 ميلي‎مولار) و SNP (شاهد و2/0 ميلي مولار) قرار گرفتند. علايم سميت نيكل مانند كلروز و نكروز در برگ‌هاي گياهچه‌هاي تحت تيمار نيكل مشاهده شد. تيمار با نيكل موجب كاهش وزن‌تر و خشك ريشه‌ها و اندام‌هاي هوايي شد. هم‎چنين محتوي عناصر معدني (منيزيم، آهن، كلسيم، فسفر و پتاسيم) در ريشه‌ها و اندام‌هاي هوايي گياهچه‌هاي كلزاي تحت تيمار نيكل به شدت كاهش يافت. اما محتوي نيتروژن در ريشه‌هاي اين گياهچه‌ها افزايش و در اندام‌هاي هوايي كاهش يافت. تجمع نيكل در ريشه‌ها به مراتب بيشتر از بخش‌هاي هوايي گياهچه بود. گياهچه‌هاي تحت تنش نيكل كه در معرض SA يا NO به‌ويژه SA + NO قرار گرفتند، در مقايسه با گياهچه‌هايي كه فقط تحت تاثير تنش نيكل بودند، كاهش علايم سميت و بهبود رشد را نشان دادند. در اين گياهچه‌ها SA يا NO و به‌ويژه برهم كنش اين دو ماده موجب كاهش انتقال نيكل از ريشه به اندام‌هاي هوايي شده و محتوي عناصر معدني را در تيمارهاي نيكل افزايش دادند. اين يافته‌ها نشان دادند كه كاربرد SA يا NO به‌ويژه در حالت توام، با توقيف نيكل در ريشه‌ها و از طرف ديگر با بهبود تغذيه عناصر معدني، به‌طور قابل توجهي موجب برطرف شدن اثر سمي نيكل در گياهچه كلزا شده است.

This research was performed in order to investigate the effect of salicylic acid and sodium nitroprusside on growth and essential elements content in spring canola under nickel stress in laboratory of Science and Research Branch, Islamic Azad University of Tehran. The interactive effects of nickel, salicylic acid (SA) and sodium nitroprusside (SNP) as a donor of nitric oxide (NO) were examined on canola (Brassica napus L. cv. PF) growth. 21-day old canola seedlings (cv. PF) were exposed to different concentrations of NiCl2 , 6H2O (0, 0.5 mM), SA (0, 0.2 mM) and SNP (0, 0.2 mM) for 10 days. Nickel toxicity symptoms such as chlorosis and necrosis were observed on leaves of Ni-treated seedlings. Treatment with Ni resulted in a decrease in fresh and dry weight of roots and shoots. Mineral elements content (Mg, Fe, Ca, P, K) extremely decreased in roots and shoots of Ni-stressed canola seedlings, while the content of N in these seedlings increased in roots and decreased in shoots. Ni was more accumulated in roots than in shoots. In Ni-stressed seedlings, application of SA or NO, especially SA+NO, improved the growth and decreased the toxicity symptoms as compared to Ni-treated seedlings. SA or NO, especially both together, considerably reduced root-to-shoot translocation of Ni and increased the content of mineral elements in roots and shoots of Ni-stressed seedlings. These results showed that SA or NO and in particular their combination, markedly reduced the toxic effects of nickel on canola seedlings by sequestration of Ni in roots and amelioration of mineral nutrition