مطالعه اثر متغيرهاي اقليمي(دما و بارندگي) بر روي رويش ساليانه گونه آزاد (Zelkova carpinifolia)

Effects of climate variables (temperature and precipitation) on annual growth of Zelkova carpinifolia

گونه هايي گياهي و ازجمله درختان در طول حيات زيستي شان به تغييرات محيطي واكنش نشان مي دهند. يكي از روش‌هاي مطالعه واكنش درختان به متغيرهاي محيطي ازجمله عوامل آب و هوايي گاهشناسي درختي است. در اين مطالعه با استخراج 20 نمونه رويشي از 10 درخت سرپا از يك توده درختان آزاد در منطقه ساري ـ بادله، تاثير عوامل آب و هوايي (بارندگي و دما) بر روي رشد ساليانه گونه آزاد بررسي شد. با اندازه گيري پهناي دايره‌هاي ساليانه نمونه هاي رويشي، تاريخ گذاري تطبيقي بين آنها انجام شد، و ميانگين طول عمر درختان مورد مطالعه 78 سال (1389-1310 شمسي) تعيين گرديد. مقادير ضرايب حساسيت (MS)، ميانگين ضريب همبستگي بين نمونه هاي EPS و SNR به‌ترتيب 20/0، 5/0، 88/0 و 11/4 محاسبه شد. آناليز روابط رويش و اقليم در طول فاصله زماني 1385-1330 با استفاده از تابع پاسخ(Response Function) نشان داد كه دما تاثير مهمي بر روي رشد نداشته ولي بارندگي در ماه بهمن تاثير مثبت و معني داري (r=0/45 p < 0.001) بر رشد حلقه هاي ساليانه گونه آزاد داشته است. همچنين آناليز واكنش رويش درخت آزاد در طول زمان به بارندگي در همين ماه (بهمن) نشان داد كه تاثير بارندگي بر رشد در دوره 1372-1354 شمسي اتفاق افتاده است. اما در سال هاي اخير (نزديك به 1389) ميزان تاثيرپذيري رويش از بارندگي كاهش يافته است. بنابراين شدت تاثيرپذيري رويش درختان از شرايط اقليمي در طول زمان تغيير پيدا مي كند. درپايان مي‌توان نتيجه گيري كرد كه از گونه آزاد به دليل بالا بودن ضريب حساسيت و مقاديرEPS و SNR آن مي توان در مطالعات اقليمي شناسي درختي استفاده كرد.

Plants such as tree species respond to their surrounding environmental variations over their biological life cycle. One of the techniques to study the tree response to environmental conditions is dendrochronolog. In this study, 20 samples were prepared from 10 Zelkova carpinifolia trees in Badleh-Sari area. The effects of climate variables (precipitation and temperature) on annual rings of Zelkova carpinifolia trees were examined. Samples rings cross-date was determined using dendrochronological method. Also a chronology of 78 years period was made (1932-2012 AD). Mean Sensitivity (MS), mean correlation coefficient between the samples (trees), EPS and SNR, were determined as 20%, 0.5, 0.88 and 4.11 respectively. Analysis of the relationship between growth and climate over the period of 1951 – 2005, using response function (RF) showed that temperature did not significantly affect growth but total precipitation in February had positive effect (r = 0.45 p < 0.001) on the growth of Zelkova carpinifolia. Analysis of trees growth response to precipitation in February showed that precipitation in the periods 1976–1994 had significant impact on the growth. However, in recent years (2011-2006) the rate of effectiveness of the precipitation on tree growth was decreased. Finally it could be mentioned that Zelkova can be a useful tree species for dendroclimatological purposes in terms of high rate of MS, EPS and SNR.