خواص فيزيكي و مكانيكي چوب گونه كاج ‌تدا (Pinus taeda L.) در رويشگاههاي شمال كشور

The mechanical properties of Pinus taeda L. wood growing in different regions of Caspian forests

كاج ‌تدا ( Pinus Teada L. ) از سوزني‌برگاني است كه طي حدود چهل سال گذشته در ايران كشت شده و به‌عنوان يك منبع چوبي الياف بلند جهت توليد كاغذ و صنايع چوب مورد توجه است. با توجه به نقش مقاومت مكانيكي در ويژگي‌هاي ساختماني، اين تحقيق، به‌منظور تعيين مقاومت‌هاي مكانيكي اين گونه چوبي و تعيين امكان استفاده از آن در صنايع چوب انجام شد. جهت اجراي طرح محلهاي مختلف كاشت گونه كاج تدا از نظر تراكم و رويش مناسب مورد بررسي قرار گرفت و در نتيجه دو منطقه از استانهاي گيلان و مازندران مناسب براي اجراي طرح تشخيص داده شد و نمونه‌برداري و اندازه‌گيري خواص مكانيكي چوب كاج تدا در اين دو منطقه با رعايت آيين‌نامه D143-94 استاندارد ASTM در دو حالت سبز (تر) و خشك اندازه‌گيري شد. براي تعيين تاثير عوامل منطقه رويش، رطوبت و ارتفاع تنه داده‌هاي حاصل از آزمايش‌هاي مختلف با استفاده از روش آزمون فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كاملاً تصادفي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت و با استفاده از گروه‌بندي دانكن گروه‌بندي شدند. نتايج تجزيه و تحليل آماري ميانگين مقاومت‌هاي مكانيكي نشان‌دهنده اين است كه كاج تدا رويشگاه گيلان با توجه به داشتن وزن مخصوص 37/0 گرم بر سانتيمتر مكعب بالاترين مقدار و داراي مقاومت‌هاي مكانيكي بالاتري نسبت به كاج تدا رويشگاه مازندران با وزن مخصوص 36/0 گرم بر متر مكعب بوده است. اما در مقايسه نتايج آزمايشهاي آزمايشگاه ملي صنايع چوب آمريكا (USDA) بر روي كاج تدا از منطقه آمريكا رويشگاه اصلي اين گونه (مدول‌الاستيسيته (11165)، مدول گسيختگي (56/64)، مقاومت به فشار موازي الياف (24/37) و برش موازي الياف (88/7) مگاپاسكال) با ميانگين نتايج آزمايشهاي انجام شده در ايران (مدول‌الاستيسيته (5/4805)، مدول‌گسيختگي (74/43)، مقاومت به فشار موازي الياف (95/23) و برش موازي الياف (17/8) مگاپاسكال) ملاحظه گرديد و مشخص شد كه مقاومتهاي اين گونه در رويشگاه اصلي كاج تدا (امريكا) بيشتر ايران است.

The major engineering properties of Pinus taeda L. wood growing in different regions of Caspian forests (North of Iran) was determined. Test materials were selected randomly from Pinus teada tree plantation and the test specimens were prepared according to ASTM D-143 standard. Mechanical and physical properties were measured on both green and air-dried samples (12% moisture content). The results of the measurement were statistically analyzed based on randomized block design and factorial experiment. The influence of specimen locations at different stem heights was examined. Based on the results of this study, statistically significant difference of the measured properties was not observed between the samples collected from different regions. Toughness was not influenced by moisture content, but the compression strength perpendicular to the grain of wet and air-dry specimens was not similar. Mechanical properties of Pinus teada wood grown in Iran is generally of lower quality compare to those in their original habitat.