اثر تاريخ كاشت و روش‌هاي مختلف كنترل علف‌هاي هرز بر عملكرد و خصوصيات رويشي آفتابگردان در منطقه خوي

Effect of Planting Date and Weed Control Methods on Yield and Vegetative Traits of Sunflower (Helianthus annuus L.) in Khoy Region

به منظور تعيين اثرات تاريخ كاشت و روش‌هاي كنترل علف‌هاي هرز بر عملكرد و خصوصيات رويشي آفتابگردان، آزمايشي در سال 1388 در منطقه خان‌ديزج شهرستان خوي انجام شد. اين آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل تاريخ كاشت در سه سطح (15 فروردين، 15 ارديبهشت و 15 خرداد) و روش‌هاي كنترل علف‌هاي هرز در پنج سطح (تريفلورالين + فوكوس، تريفلورالين + نابواس، تريفلورالين، وجين دستي و عدم كنترل) بودند. نتايج نشان داد كه تاريخ كاشت و روش‌هاي كنترل علف‌هاي هرز اثر معني‌داري بر صفات ارتفاع بوته، قطر ساقه، عملكرد بيولوژيك، عملكرد دانه و روغن آفتابگردان داشت، ولي درصد روغن فقط در تاريخ‌هاي كاشت معني‌دار شد. مهم‌ترين علف‌هاي هرز مزرعه شامل سلمه‌تره، پيچك‌‌ صحرايي، شلمي، كنف‌ وحشي، سوروف و چسبك بودند كه در تاريخ‌هاي مختلف كاشت تغييرات شديدي در وزن خشك هر يك از گونه‌ها مشاهده شد. به طوري كه در تاريخ كاشت اول (15 فروردين) وزن خشك سلمه‌تره و شلمي، در تاريخ كاشت سوم نيز وزن خشك سوروف، چسبك و كنف ‌وحشي در بالاترين مقدار بودند. علف‌كش تريفلورالين در كنترل پيچك‌صحرايي و كنف ‌وحشي بسيار ضعيف‌تر از تيمار وجين دستي عمل نمود. بين دو علف‌كش پس‌رويشي نابواس و فوكوس اختلاف معني‌داري از لحاظ كنترل باريك برگ‌ها مشاهده نشد. اثرات متقابل دو فاكتور بر صفاتي از قبيل ارتفاع بوته، قطر ساقه، عملكرد دانه، عملكرد روغن، عملكرد بيولوژيك و وزن خشك علف‌هاي هرز معني‌دار شد. در مجموع اين تحقيق نشان داد كه تاريخ كاشت 15 ارديبهشت ماه و كاربرد علف‌كش پيش‌رويشي تريفلورالين با علف‌كش‌هاي پس‌رويشي نابواس و فوكوس براي حصول حداكثر عملكرد دانه و روغن آفتابگردان در منطقه مي‌تواند مناسب ‌باشند.

To determine the effects of planting date and different methods of weed control on the agronomic traits of sunflower, an experiment was carried out in Khandizaj region Khoy in year 2009. A factorial experiment based on a Randomized Complete Blocks Design with four replications was conducted. Experimental parameters consisted of planting date in three levels (April 4th, May 5th and June 5th) and methods of weed control in five levels (Trifluralin + Focus, Trifluralin + Nabo-S, Trifluralin, hand weeding and the without control). The results indicated that the date of planting and weed control methods had meaningful effects on the following features: Bush height, Stem diameter, biological yield and grain and oil yields. However, oil percentage was affected by the date of planting. The most important weeds included: common lambsquarter (Chenopodium album L.), field bind weed (Convolvulus arvensis L.), bastard cabbage (Rapistrum rugosum L.), flower-of-an-hour (Hibiscus trionum L.), cockspur grass (Echinochloa crus-galli L.) and green bristl grass (Setaria viridis L.). It was observed that in different planting dates, the dry material weight was varied in each one of the species. So on April the 4th, the dry material weight of common lambsquarter and bastard cabbage, in the third planting date dry material weight of cockspur grass, green bristl and flower-of-an-hour were the highest. Trifluralin herbicide was weaker than hand weeding in the case of Convolvulus and Hibiscus. Among two post emergence herbicides Nabo-S and Focus, there were not statistically significant difference in the control of thin leaf weeds. The interaction of two factors on features like bush height, stem diameter, grain yield, biological yield, oil yield and weeds dry material weight was significant. In conclusion, the current research demonstrated that 5th of May planting and using pre-emergence herbicide Trifluralin and post-emergence herbicides Focus and Nabo-S were suitable for maximum growth rate in this region.