بررسي خواص عصاره تهيه شده از گياه سنا (Cassia Angustifolia) در ايجاد آمادگي روده‌اي بيماران مراجعه كننده جهت تصويربرداري تشخيصي از ناحيه شكمي

Extract (Cassia Angustifolia) on bowel preparation of patients undergoing Diagnostic imaging of abdominal region.

چكيده مقدمه: استفاده از برگ سنا (Cassia Angustifolia) به عنوان يك داروي مسهل در بسياري از منابع مربوط به گياهان دارويي ذكر گرديده است. محل رويش اين گياه نواحي گرم جنوب ايران است. سنا داراي اثرات مسهلي و ملين مي‌باشد و استفاده از آن در درمان يبوست و به منظور تخليه روده قبل از اعمال جراحي در اغلب كتب طب سنتي توصيه شده است. اين مطالعه كارايي، عوارض جانبي و حد تحمل بيماران در دو رژيم آمادگي روده‌اي با استفاده از روغن كرچك و عصاره استاندارد شده گياه سنا را در بيماران سرپايي مراجعه كننده جهت آزمون اوروگرافي ترشحي (I.V.U) بررسي نموده است. مواد و روشها: 114 بيمار سرپايي مراجعه كننده جهت آزمون اوروگرافي ترشحي به دو گروه تقسيم شده و رژيم آمادگي روده‌اي را با استفاده از 60 ميلي‌ليتر روغن كرچك يا 60 ميلي‌ليتر عصاره استاندارد شده گياه سنا دريافت نمودند (عصاره استاندارد شده گياه سنا توسط يك شركت توليد داروهاي گياهي فرموله گرديد). خصوصيات دموگرافيك از قبيل سن، جنس و سابقه آمادگي روده‌اي در دو گروه ثبت گرديد. پس از مراجعه بيماران و انجام آزمون اوروگرافي ترشحي، امتياز آمادگي روده‌اي بيماران توسط دو متخصص راديولوژي كه از نحوه آمادگي روده‌اي بيماران مطلع نبودند تعيين شد. عوارض جانبي، حد تحمل و مقبوليت دو رژيم آمادگي روده‌اي با استفاده از پرسشنامه‌اي كه در اختيار بيماران قرار مي‌گرفت بررسي گرديد. همچنين فرم رضايت آگاهانه از بيماران اخذ شد. نتايج: توزيع فراواني، سني و جنسي بيماران در دو گروه مطابقت مناسبي با يكديگر داشته و تفاوت معني‌دار آماري در اين ميان مشاهده نمي شود. امتياز آمادگي روده‌اي روغن كرچك و عصاره استاندارد شده گياه سنا به ترتيب 971/0 97/3 و 917/0 87/4 مي‌باشد اين نتايج بيانگر آمادگي روده‌اي مناسب رژيم آمادگي با استفاده از عصاره استاندارد شده گياه سنا است. عوارض جانبي (از قبيل تهوع، استفراغ، احساس تشنگي، احساس سيري، احساس ضعف و بي‌خوابي) در رژيم آمادگي روده‌اي با عصاره سنا در مقايسه با رژيم آمادگي روده‌اي روغن كرچك پايين تر است. مقبوليت رژيم آمادگي روده‌اي با عصاره استاندارد شده گياه سنا نيز بالاتر از رژيم آمادگي روده‌اي ديگر است. بحث: رژيم آمادگي روده اي با استفاده از عصاره استاندارد شده گياه سنا در ايجاد پاك‌شدگي روده‌اي به نحو بارزي موثرتر از روغن كرچك عمل نموده و توسط بيماران بخوبي تحمل مي‌شود. ميزان و شدت عوارض جانبي در رژيم آمادگي روده‌اي با روغن كرچك به مراتب بالاتر از عصاره سنا است.

Abstract Introduction: The Usage of Senna leaf as Bowel evacuation agent has been mentioned in many texts of Herbal Medicine. This plant grows in southern tropical parts of Iran. The utilization of Seena extract for treatment of constipation and its laxative effects has been advised before surgery in majority of traditional medicine texts. This study compares the effectiveness, adverse events and patient tolerance of two bowel preparation regimens with castor oil and Senna extract syrup in bowel preparation of out patients for intravenous urography (IVU). Methods and materials: 114 consecutive outpatients were randomized to receive standard bowel preparation with 40 mL of castor oil or 60 mL of Senna extract syrup before IVU examination. Demographic characteristics such as age, gender and prior bowel preparation experience were the same in both groups. Two radiologists, unaware of the method of bowel preparation, reviewed the standard radiographs and graded the bowel preparation. The tolerance and acceptability of both regimens assessed by a self administered structured questionnaire. Informed consent was obtained for patients who received Senna extract syrup. Result: Numbers, ages, and gender distribution of patients in the two groups did not differ significantly from each other. Cleanliness scores for the castor oil and Senna extract group were 3.97±0.971 and 4.87±0.917, which indicate better colon cleansing of Senna extract syrup. Adverse events (such as vomiting, nausea, thirst, abdominal fullness, Fainting and insomnia) in Senna extract group were lower than the castor oil group. Acceptability of regimens in patients who use Senna extract syrup was higher than the other group. Discussion: The regimen of Senna extract group is significantly effective and better tolerated than the regimens of Castor oil group in bowel cleansing. The incidence and grade of adverse events from Castor oil was higher than from Senna extract.