بررسي رابطه ميان ساختار بازار و ساختار سرمايه در بورس اوراق بهادار تهران

Determining the Relationship between Market Structure and Capital Structure in Tehran Stock Exchange

يكي از مهم‌ترين موضوعاتي كه اقتصاددانان مالي در سال‌هاي اخير بدان توجه كرده‌اند، شناسايي رابطه ميان ساختار بازار و تصميمات تامين مالي شركت‌ها يا ساختار سرمايه بوده است. اين تحقيق رابطه ميان ساختار بازار (قدرت بازاري) و ساختار سرمايه(نسبت اهرمي) شركت‌هاي پذيرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران را به شكل ايستا و پويا تحليل مي‌كند. اين پژوهش با بهره‌گيري از پانل متوازن داده‌هاي صد و يك شركت عضو بورس اوراق بهادار تهران طي دوره پنج‌ساله 1385 تا 1389، معناداري رابطه ميان ساختار سرمايه و ساختار بازار را به‌عنوان فرضيه اصلي تحقيق، بررسي و آزمون مي‌كند. ابتدا به‌وسيله رگرسيون تلفيقي روابط ميان ساختار سرمايه و ساختار بازار و پنج متغير تعديلي شامل سودآوري، اندازه، رشد، ارزش دارايي‌هاي قابل وثيقه‌گذاري و يكتايي دارايي‌ها برازش مي‌شود. سپس با اجراي آزمون‌هاي چاو و هاسمن، مدل رگرسيون داده‌هاي تركيبي اثرهاي ثابت انتخاب مي‌شود. درنهايت به‌منظور افزايش كارايي در سنجش رابطه، ايجاد مدلي جامع‌تر، لحاظ ويژگي‌هاي نامشهود خاص شركت‌ها و مسايل درون‌زايي در مدل تخمين، از رگرسيون تركيبي با سيستم گشتاوري تعميم‌يافته استفاده مي‌شود. نتايج تحقيق حكايت از آن دارد كه رابطه ميان ساختار بازار و ساختار سرمايه به شكل غيرخطي (مكعبي) است و اين امر مي‌تواند ناشي از روابط پيچيده موجود در بازار، مسايل نمايندگي و هزينه‌هاي ورشكستگي باشد. در ميان متغير‌‌هاي بررسي‌شده، رابطه منفي معنادار سودآوري و مثبت معنادار اندازه با ساختار سرمايه تاييد مي‌شود. اين موضوع بدين معني است كه هرچه شركت‌ها سودآورتر باشند، بيشتر از محل سود انباشته يا افزايش سرمايه، تامين مالي مي‌كنند. درنتيجه كمتر به تامين مالي اهرمي روي مي‌آورند. همچنين شركت‌هاي بزرگ‌تر به‌دليل داشتن شرايط بهتر در وام‌گيري، تامين مالي ازطريق وام را ترجيح مي‌دهند. نتايج حاصل، نظريه‌هاي نمايندگي (رويكرد بدهي محدود) و سپر مالياتي در شركت‌هاي پذيرفته‌شده در بورس را تاييد مي‌كند. درنهايت كاربرد سيستم گشتاوري تعميم‌يافته نشان مي‌دهد كه مديران سهم بدهي در ساختار سرمايه شركت خود را به شكل پويا در طول زمان تغيير مي‌دهند.

In recent years, financial economists have increasingly recognized the interaction between market structure and capital structure or financial decisions of the firms. This research analyzes the relationship between market structure (power) and the capital structure (leverage ratio) of listed companies in Tehran Stock Exchange (TSE) based on static and dynamic approach. In this research we study a balanced panel dataset of 101 firm-year observations from 2006 to2010 and test significant relationship for testing hypothesis. First we use pooled regression to determinant the relationship between capital structure, market structure (Tobinʹs Q) and five control variables including profitability, size, collateral value of assets, growth rate of assets and uniqueness of assets. After employing chow and hausman test, we selected fixed effect panel data model. Also we employed GMM method to have more efficient result and also to cope with the unobservable firm-specific characteristics and endogeneity problems. Our results suggest that the relationship between leverage and market structure is non-linear (cubic) due to the complex interaction of market conditions, agency problems and bankruptcy costs. The study finds a negative relationship between capital structure and profitability and also positive relation between capital structure and the size. So, profitable companies tend to use internal financing such as retained earnings and issuing new shares instead of debt financing. Also big companies prefer to use more leverage due to desirable conditions for getting loans. Our evidence shows that Iranian listed companies are generally more subject to agency cost theory (limited liability effect) and tax shield theory. Finally, the system-GMM results reveal that managers of Iranian firms tend to adjust dynamically their leverage ratios over time.