ارزيابي عملكرد و شاخص هاي سودمندي در نسبت هاي كشت مخلوط نخود و كلزا

Evaluation of yield and productivity indices in planting ratios of chickpea (Cicer arietinum L.) and canola (Brassica napus L.) intercropping

به منظور ارزيابي كشت مخلوط نخود و كلزا، آزمايشي در سال 1389 در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي استان مازندران، شهرستان قايم شهر اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل نسبت هاي كاشت 0:100، 25:75، 50:50، 75:25 و 100:0 (نخود-كلزا) به روش جايگزيني بودند. نتايج نشان داد كه نسبت هاي مختلف كاشت اثر معني داري بر عملكرد و اجزاي عملكرد نخود و كلزا داشتند. تعداد شاخه هاي فرعي، تعداد خورجين در بوته، وزن هزار دانه و عملكرد دانه در كلزا و در نخود، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته و عملكرد دانه تحت تاثير نسبت هاي مختلف كاشت قرار گرفتند. نسبت برابري زمين در نسبت كاشت 50:50، 26/1 و در نسبت كاشت 25:75 (نخود-كلزا) 18/1 بود (به ترتيب 26 و 18 درصد افزايش نسبت به كشت خالص). گياه كلزا در نسبت كاشت 50:50 به عنوان گياه غالب داراي بالاترين ضريب نسبي تراكم (36/2 KB=) و گياه نخود به عنوان گونه مغلوب در نسبت كاشت 75:25 (نخود-كلزا) داراي كمترين ضريب نسبي تراكم (72/0 KC=) بودند. بر اساس نتايج اين آزمايش، تاثير رقابت در كشت مخلوط از نوع مكملي مثبت بود، اگر چه در تمامي نسبت هاي كاشت، عملكرد كلزا بيشتر و عملكرد نخود كمتر از عملكرد پيش بيني-شده بود. در مجموع به نظر مي رسد كه افزايش تعداد شاخه هاي فرعي و تعداد خورجين در بوته كلزا به دليل بهبود فراهمي و كارايي مصرف منابع محيطي توسط نخود، علت افزايش عملكرد مخلوط دو گياه بود.

To evaluate yield and productivity indices of chickpea and canola intercropping with different planting ratios, a field experiment was conducted in randomized complete block design with four replications at Agricultural Research Station of Mazandran province in Ghaem-Shahr, in 2010. The planting ratios were 0:100, 25:75, 50:50, 75:25 and 100:0 (chickpea: canola) using replacement method. Results showed that intercropping had significant effect on yield and some yield components of both crops. The number of branch and silique.plant-1, 1000-seed weight and grain yield of canola as well as shoot height, number of pod.plant-1 and kernel yield of chickpea were significantly affected by different planting ratios. Calculation of land equivalent ratio (LER) revealed that planting ratio of 50:50 (LER= 1.26) and 25:75 (canola- chickpea) (LER= 1.18) had the highest efficiency by 26% and 18%, respectively. Canola in the planting ratio of 50:50 had the highest relative crowding coefficient (KB= 2.36) as dominant crop and chickpea had the least RCC (KC= 0.72) in the ratio of 75:25 (canola- chickpea) as the in dominant crop. Results also indicated that the interference type was positive and complementary and the observed yield of canola and chickpea were not different from their expected yields in all planting ratios. It is concluded that increased number of branches and siliques.plant-1 in canola, in intercropping with chickpea, were the main reasons of yield benefit.