مطالعه‌ي تطبيقي شرط فاسخ و آثار آن

Abrogating Condition and Its Effects

معاملات تمليكي موجّل در حقوق ايران به گونه‌اي است كه به دليل نارسايي قانون مدني و تحوّل مقتضيات زمان، حقوق و منافع فروشندگان در اثر عدم پرداخت ثمن معامله در معرض خطر قرار مي‌گيرد. علّت اين امر، نارسايي قانون مدني ايران در خصوص قواعد نقض قرارداد، محدوديت حقّ حبس فروشنده، فقدان ضمانت اجراي موثّر فروش اقساطي و بيع موجّل است. در اين معاملات، به لحاظ ايجاد حقّ عيني براي خريدار و حقِّ ديني براي فروشنده، كفّه‌ي تضمينات به نفع خريدار است.‌ از اين‌رو، وجود شرط فاسخ در اين معاملات به ويژه عقد بيع اهمّيّت زيادي يافته است. فروشنده با درج اين شرط ضمن مبايعه‌نامه مي‌تواند در صورت عدم دريافت ثمن معامله، مالكيت خود را اعاده نمايد. متاسّفانه به لحاظ نقص قواعد حقوقي، هر چند كه شرط فاسخ درج شود، خريدار ضمن نقض عهد، مي‌تواند قبل از حصول شرايط انفساخ، ملك را به غير منتقل سازد و بدين وسيله، آثار شرط فاسخ را خنثي سازد. بنابراين بررسي ماهيّت و آثار فقهي و حقوقي اين شرط مفيد و مهم به نظر مي‌رسد

Time transactions which transfer ownership are presented in the Iranian civil law in such a way that rights and interests of sellers may become in danger because of nonpayment of the price. The reason is deficiency of Iranian civil law with regard to rules of breach of contract, right to withhold, and sanction of installment sale. In such transactions, sanctions are in favor of the buyer and not the seller, since the former has the right to the object while the latter has the right to the debt. Hence, existence of abrogating condition in such transactions, especially sale, has become of great significance. By adding such condition to the sale contract, the seller can restore his ownership in case he does not receive the price. Investigation of nature and legal-juristic effects of abrogating condition seems beneficial and important