رابطه بلوغ و مسووليّت كيفري

The Relation between Maturity and Criminal Liability

رشد كيفري يكي از عناوين نسبتاً جديد در ادبيّات حقوق كيفري به شمار مي‌رود. پر‌رنگ شدن اين بحث در جامعه‌ي حقوقي بيش از آن كه ناشي از يك چالشِ نظري صِرف ميان صاحب نظرانِ عرصه‌ي فقه و حقوق باشد، برخاسته از تنگنايي است كه در عمل، از متوجّه ساختن مسووليّت كيفري به افرادي به وجود آمده است كه وجدان عرفي، هم چنان آنان را كودك مي شمرد در حالي كه ديدگاه مشهور، مقتضيِ واكنشي برابر با واكنشي است كه عليه پدران آنان صورت مي پذيرد. در اين نوشتار سعي بر آن است تا مباني ديدگاه مشهور مبني بر كفايت بلوغ در مسووليّت كيفري مورد بازخواني مجدّد قرار گيرد. اين بازخواني ما را بدين نتيجه رهنمون مي شود كه در ميان نصوص قرآني و به خصوص روايي كه ستون فقرات نظام حقوقي اسلام را تشكيل داده اند و نيز در كلمات فقهاي عظام، شواهد بسياري بر اعتبار رشد عقلاني به عنوان شرط مسووليّت كيفري وجود دارد.

Criminal maturity is a relatively new expression in the criminal law literature. Significance of this discussion in the legal community is mostly because of the practical predicament caused by directing criminal liability to individuals whom the customary conscience considers child while the prevailing perspective treats them as deserving a reaction equivalent to the reaction to their fathers. The present essay attempts to reread essentials of the prevailing perspective which claims adequacy of maturity in the criminal liability. This rereading leads us to the conclusion that multiple proofs can be found in the Quran and hadiths, which are foundations of the Islamic legal system, as well as words of great jurists that intellectual maturity is a condition for criminal liability