اثر متقابل ژنوتيپ × محيط و بررسي پايداري عملكرد شكر 30 ژنوتيپ نيشكر در مناطق نيشكركاري استان خوزستان

Genotype by environment interaction and study of sugar yield stability in the sugarcane cultivars in Khuzestan locations by stability criteria

اثر متقابل ژنوتيب × محيط براي عملكرد شكر 26 كلون اميد‌بخش نيشكر و 4رقم شاهد (CP48-103، CP57-614، CP69-1062 و NCO310) در سه منطقه نيشكر كاري استان خوزستان (كشت و صنعت‌هاي اميركبير، امام خميني (ره) و ميان آب) در سه سال زراعي (از 1387 تا 1389) براي مراحل كشت جديد و بازرويي اول و دوم مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج حاصل از تجزيه مركب عملكرد شكر نشان داد كه اثر تيمار (ژنوتيپ) و اثرات متقابل ژنوتيپ × مكان و سال × مكان‌ در سطح احتمال 1 درصد معني‌دار بودند، در حالي كه اثر متقابل سه گانه ژنوتيپ × سال × مكان معني‌دار نبود. براي بررسي پايداري ژنوتيپ‌هاي مورد آزمايش از روش‌هاي ريك، شوكلا، روش رگرسيوني ابرهارت و راسل، روش گزينش همزمان، روش AMMI و روش SHMM استفاده شد. روش‌هاي ريك، شوكلا، روش رگرسيوني ابرهارت و راسل، روش گزينش همزمان و روش SHMM به طور مشترك كلون شماره 29/8 را به عنوان ژنوتيپ پايدار معرفي نمودند. تجزيه بر اساس روش AMMI نيز نشان داد كه ژنوتيپ‌هاي شماره 23/8، 113/1، 26/1، 60/6، 12/6 و 8/6 به واسطه دارا بودن كمترين اثر متقابل ژنوتيپ × محيط و بالاترين ميانگين عملكرد به عنوان پايدارترين ژنوتيپ‌ها بودند و در بين اين ژنوتيپ ها، كلون 8/6 به دليل اختصاص اثر متقابل بسيار پايين به عنوان پايدارترين ژنوتيپ شناخته شد. با توجه به اين كه در اين پژوهش، نتايج روش AMMI و SHMM با نتايج روش‌هاي ابرهارت و راسل، ميانگين رتبه و انحراف معيار مشابه بود، از اينرو روش هاي رتبه بندي و ابرهارت و راسل پس از دو روش AMMI و SHMM به عنوان مناسب ترين روش ها جهت بررسي پايداري ژنوتيپ‌ها پيشنهاد مي شوند.

The effects of genotype by environment interactions on the sugar yield of 26 promising sugarcane cultivar and 4 standard cultivars (CP48-103, CP57-614,CP69-1062 and NCO310) as checks were investigated for new Plant,first Ratoon and second Ratoon at three locations (Amirkabir, Imam Khomeini and Mian-Ab Agro-Industries) and for three cropping seasons (2008-2010). Combined analysis was done with regard to fixed effects of treatment and location and random effect year. Effect of year, Location, year × location and treatment were found to be significant (P < 0. 01) and Effect of treat × location was found to be significant (P < 0. 05). To investigate the stability of genotypes were tested, use the Rick, Shukla, Eberhart-Russell, simultaneous selection, AMMI and SHMM methods. Wrick, Shukla, Eberhart and Russell, Simultaneous Selection and SHMM method in their stable clones listed, 8/29 to jointly introduce. Analysis based on AMMI showed that the genotypes 8/23, 1/113, 1/26, 6/60 and 6/8 by assigning the lowest genotype by environment interactions and highest average yield are as the most stable genotypes and clone 6/8 to account very low the interaction among the clones studied were identified as the most stable genotype. Such that the results this method was similar with the results of Eberhart and Russell method and the average rating and standard deviations can proposed rating and Eberhart and Russell methods as a suitable method after two AMMI and SHMM method.