تخمين پارامترهاي هيدروليكي آبخوان دشت بجنورد با استفاده از داده هاي سونداژ الكتريكي

Estimation of Bojnourd aquifer hydraulic parameters using vertical electrical sounding (VES) data

ارزيابي صحيح متغيرهاي هيدروليكي آبخوان (T,K) جهت مديريت منابع آب هاي زيرزميني و ارايه راه كارهاي مديريتي مناسب امري ضروري است. رايج ترين و مفيد ترين روش در تعيين پارامترهاي هيدروليكي آبخوان، انجام آزمايش پمپاژ بر روي چاه هاي آب است. اما اين روش نه تنها نيازمند شرايط لازم است بلكه داراي محدوديت هايي نظير صرف وقت و هزينه هاي نسبتاً بالا است. تلفيق نتايج حاصل از داده هاي ژيوالكتريكي با نتايج حاصل از تفسير داده هاي صحرايي اندازه گيري شده، اندكي از هزينه ها را كاهش مي دهد. در اين تحقيق تعداد 66 سونداژ قايم الكتريكي به روش مقاومت ويژه با آرايه شلومبرژه در دشت بجنورد برداشت شده است كه از اين تعداد، 26 سونداژ جهت تعيين پارامترهاي هيدروليكي آبخوان انتخاب شده است. داده هاي صحرايي به كمك نرم افزار IPI، پردازش و تصحيح و با در نظر گرفتن ستون چينه شناسي چاه ها، مقاومت واقعي و ضخامت لايه هاي زير سطحي تعيين گرديد. با استفاده از اطلاعات سونداژهايي كه در مجاورت چاه هاي آزمايش پمپاژ قرار داشتند و مقاومت آب اندازه گيري شده در اين چاه ها، مقاومت عرضي اصلاح شد و سپس قابليت انتقال محاسبه گرديده (6/143- × RʹT503/ 0=T ) كه با قابليت انتقال حاصل از آزمايش پمپاژ انطباق قابل قبولي دارد. همچنين با محاسبه فاكتور سازند از روي كيفيت آب ها، مقدار متغير هدايت هيدروليكي (292/3×F02/0K=) براي ساير نقاط دشت تعيين و نقشه هم هدايت هيدروليكي و نقشه هم قابليت انتقال دشت بجنورد با استفاده از ArcGIS ترسيم شده است.

Assessment of aquifer hydraulic parameters (K, T) is very important in groundwater resource management and appropriate decision making. Analysis of pumping test data is the most common and useful method to evaluate aquifer hydraulic parameters. However, this method requires specific condition to do and it is a time consuming process with relatively high costs. Combination of geo electrical data with hydrogeological measurements will decrease the costs somehow. In this study, 66 vertical electrical soundings (VES) with Schlumberger array were performed in Bojnourd plain and 26 of them were selected to determine the aquifer hydraulic parameters. The real resistance and the thickness of subsurface layers were determined by processing the field data using IPI software and with respect to well logs. Using sounding data, which were performed in the vicinity of pumping test wells, and measured water resistivity data for these wells, the corrected transverse resistance and then transmissivites were calculated, which has acceptable correlation with obtained transmissivites from pumping test analysis( T=0.503×R_T^ʹ-143.6). In addition, the hydraulic conductivities were determined using formation factor obtained from water quality data (K=0.02×F^3.292). Finaly, both iso-K and iso-T maps for Bojnourd plain were illustrated using ArcGIS.