بررسي برخي عوامل محيطي موثر بر رويشگاه آويشن كوهي (Thymus kotschyanus Boiss) در مراتع ييلاقي پلور

The investigation of some Environmental Factors affecting on Thymus kotschyanus Boiss in Polur Summer rangelands

در اين پژوهش، رويشگاه گياه آويشن كوهي (Thymus kotschyanus Boiss) به مساحت 4600 هكتار در منطقه‌ي پلور استان مازندران مورد مطالعه قرار گرفت و به بررسي ارتباط اين گونه با عوامل محيطي نظير خصوصيات فيزيكوشيميايي خاك و پستي و بلندي پرداخته شد. نمونه‌برداري پوشش گياهي به روش سيستماتيك-تصادفي و تيپ‌بندي گياهي به روش فيزيونوميك-فلورستيك انجام شد. سطح مناسب پلات نمونه‌برداري به روش سطح حداقل و تعداد پلات با روش آماري تعيين گرديد. سپس در هر واحد، 3 ترانسكت 100 متري با 10 پلات در امتداد آن مستقر شد. در هر واحد كاري نمونه‌هاي خاك به طور تصادفي، به تعداد 3 تكرار و از عمق 30-0 سانتي‌متري خاك برداشت شد و ويژگي‌هاي خاك از قبيل ازت، فسفر، ماده آلي، pH، EC و بافت خاك به روش‌هاي آزمايشگاهي اندازه‌گيري شد. جهت مقايسه‌ي ميانگين درصد پوشش و تراكم آويشن مربوط به طبقات شيب، ارتفاع و دامنه‌هاي مختلف و بررسي اثر متقابل بين آن‌ها از آناليز واريانس چند طرفه و براي مقايسه‌ي ميانگين‌هاي سطوح داخلي هر يك از آ‌ن‌ها و وجود اختلاف معني‌دار بين اين عوامل به ترتيب از آناليز واريانس يك طرفه و آزمون دانكن در نرم افزار SPSS استفاده شد. نتايج نشان داد كه همه‌ي عوامل پستي و بلندي و اثرات متقابل آن‌ها و نيز خصوصيات خاك در دامنه‌هاي مختلف، تاثير معني‌داري بر درصد پوشش و تراكم آويشن كوهي دارند. بيش‌ترين درصد پوشش تاجي و تراكم آويشن به ترتيب مربوط به دامنه‌ي غربي و شرقي، شيب 45 < و طبقه‌ي ارتفاعي 2500-2200 متر مي‌باشد. در بين عوامل خاكي نيز OC، N، pH و P بيش‌ترين ارتباط و نقش را در تغييرات پوشش و EC، مقدار سنگ و سنگريزه و لاشبرگ بيش‌ترين ارتباط و نقش را در تراكم آويشن دارند.

In this research, habitat of Thymus kotschyanus was studied ecologically. This species has spread into an area of 4600 ha within Polur in Mazandaran province and the relation between T. kotschyanus with some environmental factors (soil characteristics, slope, aspect and elevation) and the most important effective factors was investigated. Sampling method was randomized-systematic and vegetation types were studied by physiognomic-floristic method in the field. Within each unit along three 100 meter transect 10 plots (1m2) established along each transect in 10 meter distances. Three soil samples in each area collected in 0-30 cm and parameters such as N, P, organic material, pH, EC and texture were determined. To compare the mean canopy cover and density of T. kotschyanus between elevation and slop classes and different aspects interactions, multi-way analysis of variance was used and to compare means of interior classes of factors and existence significant difference among them, one-way analysis of variance and homogeneity Duncan test with software SPSS was employed. Results showed that topographic factors and their interaction effects and soil characteristics in different aspects had significant effect on cover percentage and density of T. kotschyanus. The maximum of canopy cover percentage and density of T. kotschyanus respectively related to western and eastern aspect, slope class of > 45 and elevation of 2200-2500 m, changes of canopy cover had the most relationship to OC, N, pH and P. changes of density had the most relationship to EC, litter and stone.