بررسي موانع و چالش‌هاي پژوهش و توليد علم در دانشگاه‌هاي علوم پزشكي

پژوهش حاضر با هدف برررسي موانع و چالش‌هاي پژوهش از ديدگاه اعضاي هييت علمي شيراز انجام شده است. نوع پژوهش كاربردي و به روش توصيفي پيمايشي اجرا شده است. جامعه آماري پژوهش را 550 نفر از اعضاي هييت علمي دانشگاه علوم پزشكي شيراز تشكيل مي‌داد كه با استفاده از نمونه‌گيري طبقه‌اي از 227 نفر نظرسنجي شد. ابزار پژوهش، پرسش‌نامه محقق‌ساخته شامل 75 پرسش با مقياس چهار گزينه‌اي ليكرت در 10 حيطه موانع راهبردي، آموزشي، سياسي، مالي، امكاناتي، حرفه‌اي، علمي، فردي، فرهنگي ـ اجتماعي، مديريتي سازماني و پرسش‌هاي باز پاسخ طراحي شد. و به سه پرسش اصلي پرداخته شد: 1) از ديدگاه اعضاي هييت علمي كدام‌يك از موانع ده‌گانه بر فعاليت‌هاي تحقيقاتي موثرند؟؛ 2) آيا نوع نگرش اعضاي هييت علمي در مورد موانع ده‌گانه بر ميزان فعاليت‌هاي پژوهشي آنها تاثير دارد؟ و 3) آيا بين ديدگاه‌هاي اعضاي هييت علمي به تفكيك متغيرهاي جنسيت، مرتبه علمي، رشته تحصيلي، دانشكده محل خدمت، داشتن مسيوليت اجرايي و سابقه خدمت تفاوت معني‌داري وجود دارد؟ بر اساس نتايج به‌دست‌آمده وجود كليه موانع در فعاليت‌هاي تحقيقاتي از ديدگاه اعضاي هييت علمي تاييد شد. موانع مالي بيشترين و موانع سياسي كمترين ميانگين را به خود اختصاص داد اما نگرش اعضاي هييت علمي در مورد موانع يادشده بر ميزان فعاليت‌هاي تحقيقاتي آنها تاثيري نداشت. همچنين بين ديدگاه اعضاي هييت علمي به تفكيك جنسيت، مرتبه علمي، رشته تحصيلي، دانشكده و مسيوليت اجرايي تفاوت معناداري وجود داشت. اما در مورد سابقه خدمت تفاوتي مشاهده نشد. حاصل تركيب خطي بين متغير‌هاي وابسته و مستقل و تحليل كمّي و كيفي تركيب‌هاي خطي به‌دست‌آمده نشان داد، موانع ده‌گانه از طريق متغير‌هاي ميانجي ـ «بينش مديريتي»، «روابط و نگرش‌هاي انساني» و «توانمندي پژوهشي» بر فعاليت‌هاي تحقيقاتي موثرند. به نظر مي‌رسد بيشترين موانع موجود متاثر از ابعاد علمي، روابط انساني و نگرش‌ها هستند. بر اين اساس، رفع موانع پژوهش در دانشگاه بيش از هر چيز متاثر از آموزش و توانمندسازي علمي، فرهنگ‌سازي و اصلاح نگرش‌ها و بهبود روابط انساني در سطح فرد، دانشگاه و عوامل پيراموني دانشگاه است.

This paper aims to study the views of Shiraz University’s Faculty members on the research obstacles and challenges. In order to describe possible affecting obstacles, 227 out of 550 faculties working at the university, were selected based on the cluster sampling technique and were asked to complete a questionnaire which consisted 75 questions on the bases of 4 items’ Liker Scale. The questionnaire covers ten possible areas of obstacles but in addition to the closed items, the questionnaire included three open ended questions about the relevant agendas. The findings revealed that all predicted obstacles have a negative role on staffs’ research performance. The results also showed while the financial obstacles were considered as the most dominant factor affecting on the research but political obstacles perceived as a factor which has the less important impact respectively.